Drůběžnictví je v Sýrii považováno za jeden ze základních kamenů potravinové bezpečnosti, co se týče přídělu bílkovin na obyvatele, ať už z masa nebo vajec. Před válkou syrská produkce dostatečně pokrývala místní trh a přebytky se vyvážely, což vedlo k významným ziskům jak pro drůbežáře, tak pro státní pokladnu. Během války v Sýrii toto odvětví utrpělo velké škody. Množství zařízení pro chov kuřat na maso nebo vejce ukončilo činnost, ať už v důsledku teroristických činů nebo kvůli vysokým výrobním nákladům a poklesu kupní síly syrského spotřebitele. Syrské úřady vynakládají velké úsilí na obnovu drůbežnictví, ať už prostřednictvím nové legislativy podporující chovatele nebo obnovou zařízení, která ukončila výrobu. Abychom se o tomto odvětví dozvěděli přímo od jednoho z jeho předních aktérů, vydali jsme se do drůbežářského zařízení v Ghútě, které nepřerušilo produkci, a setkali jsme se s jeho majitelem panem Mázinem Márdíním v provozu v oblasti al-Ghazláníja na damašském venkově. Vedli jsme spolu rozhovor o výzvách pro drůbežnictví a o signálech naděje na jeho obnovu díky společnému úsilí zainteresovaných orgánů a chovatelů.
Pane Mázine Márdíní, děkujeme Vám za milé přijetí a vyřizujeme Vám pozdravy od vedení českých webových stránek Rebuild Syria. Mohl byste nám prosím podrobně představit sebe a svoji společnost?
Vítám Vás a děkuji za Váš zájem o naši společnost i drůbežářský sektor v Sýrii jako takový. Jmenuji se Mázin Márdíní, jsem členem Výboru pro drůbež v Damašku a na damašském venkově. Nyní se nacházíme v drůbežářském zařízení v Ghútě v oblasti al-Ghazláníja, jež je jedním z našich provozoven, které existovaly před válkou. Měli jsme zařízení v al-Baháríja a ve Východní Ghútě, ale bohužel byla zničena během střetů s teroristy, a nám zůstalo toto zařízení v oblasti al-Ghazláníja, které je určeno pro nosnice. Tato oblast měla relativně méně problémů než zbytek Ghúty a je pod ochranou Syrské arabské armády (SAA). Stejně jako ostatní výrobci jsme nicméně byli vystaveni tlaku inflace a nedostatku pracovních sil, takže jsme museli snížit celkovou produkci z 350 000 nosnic na současných 45 000 kusů. Nyní se snažíme tento počet opět zvýšit. Ještě bych rád dodal, že v tomto odvětví působíme již téměř padesát let a ve všem navazuji na svého otce, ať mu Bůh dopřeje v ráji klid.
Plánujete návrat do výroby ve velkém stylu?
Před sedmi lety jsme se vrátili k přímé práci a nepřerušili jsme výrobu. Snažíme se zvýšit produkci díky komfortu, který nám poskytla nová rozhodnutí na vládní úrovni, jež měla pozitivní efekt pro nás i ostatní producenty. Pociťujeme zlepšení díky poskytnutí kukuřice ministerstvem zemědělství, které podpořilo pěstování této suroviny. Již vidíme výsledky. Významnou roli pro chovatele sehrál také dekret prezidenta republiky o osvobození chovatelů hospodářských zvířat od daně z příjmu, stejně jako rozhodnutí ministerstva zemědělství přistupovat k nelicencovaným drůbežárnám stejně jako k licencovaným, pokud jde o podporu a výhody, ať už jde o krmivo nebo naftu. Musím zdůraznit, že všichni, kdo se zabývají drůbežářstvím, od ministerstva zemědělství, Federace zemědělských komor, Svazu zemědělců a dalších, pracovali v plné koordinaci ve prospěch a pro rozvoj tohoto odvětví.
Co je potřeba k tomu, aby se syrské drůběžnictví vrátilo do stavu, kdy zvládá saturovat místní trh a přebytky vyvážet?
Přes zmíněné pozitivní trendy stále potřebujeme velkou podporu. Jak známo, v našem odvětví v roce 2010 byl příjmy z vývozu za tři měsíce vyšší než příjmy textilního odvětví za rok. Stále trpíme nedostatkem pracovních sil a nedostatkem potřebných léčiv, což vede k velkým problémům pro producenty a úhynu velkých hejn drůbeže. Jednoduše potřebujeme ještě větší péči a podporu.
Jako producenti konzumních vajec se podílíte na potravinovém zabezpečení syrských rodin a podporujete mnoho dalších odvětví, jako je cestovní ruch, pohostinství a další ekonomické aktivity. Máte dnes k dispozici údaj o počtu zařízení, která stále vyrábějí nebo se vrátila do provozu?
Upřímně řečeno, smekám klobouk před všemi výrobci, kteří vytrvali v práci a kteří se rozhodli vrátit k výrobě, aby se jejich produkce dostala ke spotřebiteli navzdory mnoha známým obtížím. Netvrdím, že jsme jediní. V tomto odvětví existuje rozsáhlý řetězec, který začíná vykládkou kontejnerů se sójou nebo kukuřicí v přístavu a uzavírá se až u konečného spotřebitele v restauracích nebo domácnostech. Tento řetězec zahrnuje 14 % syrské populace a společnosti, které v odvětví pracují, si zaslouží poděkování a uznání. Nelze také přehlédnout roli a úsilí Všeobecného drůbežářského podniku, který navzdory obtížným okolnostem a poškození jeho zařízení dnes obnovuje svou činnost a poskytuje občanům kvalitní produkty a je silnou oporou pro naši zemi.
Množství spotřebitelů si stěžuje na vysoké ceny vajec. Co byste jim řekl?
Pracujeme, abychom měli zisky, to je samozřejmě naprosto logické. Pokud výrobce nedosáhne zisku, přestane vyrábět a opustí odvětví. Máme výrobní náklady od prvního okamžiku, a kuřata, když se dostanou do zařízení, potřebují krmivo, vodu a léky. Nemůžeme přestat utrácet, a pokud naše kalkulace nejsou správné, dostáváme se do ztráty. Jsme proti velkým ziskům na úkor spotřebitelů, ale zároveň jsme proti ztrátě chovatelů, kteří by si nemohli dovolit pokračovat ve své činnosti. Sýrie je schopna obnovit své vývozní kapacity se všemi náležitostmi, pokud bude k dispozici podpora výrobních vstupů.
Dozvěděli jsme se, že máte nové druhy vajec, která jste vyzkoušeli a úspěšně je vyrábíte. Mohl byste o nich trochu pohovořit?
V našem zařízení se nám podařilo vyrobit nové druhy vajec s omega-3 a vanilkou.
Váš závod patří v oboru k těm větším, mate nějaká speciální zařízení?
Za zmínku určitě stojí, že máme míchačku krmiv a linku na balení a distribuci do distribučních center.
Děkujeme Vám za milé přijetí a za poskytnuté informace.
Děkuji Vám, že jste navštívili naše zařízení a posílám pozdravy váženým čtenářům a přátelskému českému lidu.
Zprávy uvádějí, že 35 % drůbežáren, které pozastavily výrobu, se vrátilo k práci, zejména poté, co ministerstvo zemědělství vydalo v říjnu loňského roku rozhodnutí o výjimce pro nelicencované drůbežárny a udělilo jim poloprovozní povolení k návratu k výkonu povolání, pokud chovatel nadále pracuje ve svém zařízení. Toto rozhodnutí přispělo ke zvýšení produkce o téměř 40 %, zejména proto, že se časově shodovalo s importem velkého množství brojlerových kuřat přes jeden z hraničních přechodů, což vedlo k přebytku na trzích z hlediska nabídky vůči poptávce. Současná produkce kuřecího masa a vajec pokryje potřebu Sýrie až do července příštího roku s tím, že tato produkce není fixní a může trvale narůstat. Spotřebitel tyto průlomy v drůbežářském sektoru zatím bohužel příliš nepocítil, protože jeho kupní síla je stále nízká a nezaznamenal ani žádné snížení cen hotových jídel kvůli dodatečným nákladům na plyn a pohonné hmoty, které majitelé těchto provozů vedle cen kuřat nesou. Ministerstvo zemědělství věnovalo v průběhu let zvláštní pozornost drůbežářskému sektoru pozitivními zásahy v podobě regulací, poskytování krmiv a chovatelských potřeb a přijetí řady opatření na podporu chovatelů a navrácení zařízení, jejichž provoz byl během války zastaven, do výrobního procesu. Mezi tato opatření patřilo povzbuzování zemědělců, aby pěstovali krmnou kukuřici a dodávali ji Státní společnosti pro krmiva za výhodné ceny, aby ji zajistili pro odvětví živočišné výroby. Tato kukuřice se používá hlavně ke krmení drůbeže, čímž má potenciál zásadně snížit náklady na dovoz a náklady chovatelů, s ohledem na to, že krmení tvoří 70-75 % výrobních nákladů. Dalším významným stimulem bylo vydání rozhodnutí č. 109/T z roku 2023 o povolení investic do chovů drůbeže „s licencí a bez licence“ podle investičního a chovného dokumentu, jehož prostřednictvím chovatelé využívají dotovaná paliva a krmiva. Toto rozhodnutí mělo výrazný pozitivní dopad na zvýšení objemu chovů nosnic, z nichž poslední akcí bylo zavedení 2559 chovů drůbeže formou investic vedle 2700 dříve investovaných. Jeho výsledky se v současné době projevují vstupem těchto kohort do produkce vajec.
Rozhovor pořídil náš damašský korespondent Júnus an-Násir.
مازن مارديني : كنا قبل الحرب نربي 350ألف دجاجة بياضة و الآن تقتصر تربيتنا على 45ألف دجاجة
دمشق – يونس أحمد الناصر
يعتبر قطاع الدواجن في سورية حجر أساس للأمن الغذائي للمواطن السوري و ما يتعلق بحصة الفرد من البروتين سواء من اللحم الأبيض أو بيض المائدة ونعلم بأن سورية قبل الحرب كان الإنتاج يكفي السوق المحلية و يتم تصدير الفائض الأمر الذي يؤدي إلى عوائد مجزية سواء للمنتجين أو خزينة الدولة و قد تعرض هذا القطاع لأضرار كبيرة خلال سنوات الحرب الظالمة على سورية ما تسبب بخروج أعداد كبيرة من المنشآت الخاصة بتربية دجاج الخاصة باللحم أو البيض من الإنتاج بسبب الأعمال الإرهابية أو ارتفاع تكاليف الإنتاج بشكل كبيرو تراجع القدرة الشرائية للمستهلك السوري
جهود كبيرة تبذلها الجهات المعنية لإعادة إعمار هذا القطاع الحيوي سواء من خلال التشريعات الجديدة التي تشجع المربين على الاستمرار أو عودة المنشآت التي توقفت عن الإنتاج
للاطلاع على هذا القطاع من الداخل توجهنا إلى منشأة دواجن الغوطة التي استمرت بالإنتاج للقاء مالكها السيد مازن مارديني في منشأته في منطقة الغزلانية بريف دمشق للحديث عن شجون هذا القطاع و بوارق الأمل بعودة تعافي هذا القطاع بجهود مشتركة من الجهات المعنية و المربين و كان لنا الحوار التالي :
السؤال الأول : السيد مازن مارديني نشكركم على لطف استقبالكم و ننقل لكم تحيات إدارة موقع ريبلد سيريا التشيكي و سؤالنا الأول هو التعريف بكم و منشأتكم (دواجن الغوطة ) إمكانيات هذه المنشأة بالتفصيل لو تكرمتم .
الجواب : أرحب بكم مجددا في موقع العمل و أشكركم على اهتمامكم بإلقاء الضوء على منشأتنا و على قطاع الدواجن في سورية
و جوابا لسؤالكم أقول :
أنا المهندس الزراعي مازن مارديني عضو لجنة الدواجن بدمشق و ريفها , نحن الآن في منشأة دواجن الغوطة بالغزلانية و هي جزء من منشآتنا التي كانت متواجدة قبل الحرب و قد كان لدينا منشآت بالبحارية و الغوطة الشرقية, و للأسف تم تدميرها خلال الاشتباكات مع الإرهابيين و بقيت لدينا هذه المنشأة في الغزلانية و هي للدجاج البياض فهذه المنطقة كانت مشاكلها أخف نسبيا من باقي مناطق الغوطة و تحت حماية الجيش العربي السوري
و لكن كباقي المنتجين تعرضنا لضغوط جراء تضخم رأس المال و عدم وجود العمالة فاضطرينا لتخفيف الإنتاج بشكل عام من 350 ألف دجاجة بياضة لحدود 45 ألف دجاجة اليوم و نطمح لزيادة هذا العدد .
كما أشير إلى أننا في هذا القطاع منذ ما يقارب الخمسين عاما و أنا ورثت هذه المهنة من الوالد رحمه الله .
السؤال الثاني : ماذا عن عودتكم للإنتاج بشكل كبير ؟
الجواب : منذ ما يقارب سبعة سنوات عاودنا العمل بشكل مباشر و نحن لم ننقطع عن الإنتاج و لكن عاودنا العمل و نحاول أن نزيد الإنتاج أول بأول من خلال الأريحية التي قدمتها القرارات الجديدة و كان لها دور إيجابي لنا و لغيرنا من المنتجين و نحن نعلم التحسن من خلال تأمين مادة الذرة الصفراء من قبل وزارة الزراعة التي شجعت زراعة هذه المادة و بدأنا نلمس نتائجها
و أيضا المرسوم الذي أصدره السيد الرئيس بإعفاء مربي الثروة الحيوانية من ضريبة الدخل فكان له دور كبير عند المربين و أيضا قرار وزارة الزراعة بمعاملة المداجن غير المرخصة مثل المداجن المرخصة من حيث الدعم و المزايا التي يحصل عليها المربين سواء بالأعلاف أو المازوت .
و يجب أن نشير بأن كل المعنيين بهذا القطاع من وزارة الزراعة و اتحاد غرف الزراعة و اتحاد الفلاحين و غيرهم كلهم كانوا يعملون بتنسيق كامل لما فيه مصلحة هذا القطاع و النهوض به .
السؤال الثالث : ما هي احتياجات هذا القطاع ليعود لسابق عهده من كفاية السوق المحلية و العودة للتصدير ؟
الجواب : رغم كل ذلك لا زلنا بحاجة للكثير من الدعم فنحن نعلم أن هذا القطاع في عام 2010 كان مردود ثلاثة أشهر من الصادرات أعلى من عوائد قطاع الغزل و النسيج خلال عام و لا زلنا نعاني من قلة اليد العاملة و فقدان دواء معين يؤدي لكارثة للمنتجين و موت قطعان كبيرة من الدواجن و نحن بحاجة للرعاية و الدعم .
السؤال الرابع : أنتم كمنجين لبيض المائدة جزء من الأمن الغذائي للمواطن السوري و داعمين لقطاعات كثيرة كالسياحة و المطاعم و غيرها من الفعاليات الاقتصادية فهل لديكم اليوم رقم لعدد المنشآت التي لا زالت مستمرة بالإنتاج أو التي عادت للعمل؟
الجواب : أنا بصراحة أرفع القبعة لكل المنتجين الذين استمروا بالعمل و الذين قرروا العودة للإنتاج لتصل المادة الأولية للمستهلك رغم الصعوبات الكثيرة التي بات يعرفها الجميع
و نحن لا ندعي بأننا الوحيدين فهناك سلسلة كبيرة داخل هذا القطاع تبدأ من تفريغ الحاويات التي تحوي الصويا أو الذرة الصفراء على المرفأ ليصل المنتج النهائي إلى المستهلك في المطاعم أو المنازل و هذه السلسلة تبلغ 14% من سكان سورية و فعاليات كبيرة تعمل في هذا القطاع كلها تستحق الشكر و التقدير .
أيضا لا نستطيع إغفال دور و جهود المؤسسة العامة للدواجن رغم الظروف الصعبة و الضرر الذي أصاب منشآتها نراها اليوم تعاود نشاطها و تقدم منتج صحي للمواطن و هي رديف قوي للوطن و أيضا صمام أمان يمكن الاعتماد عليه
السؤال الخامس : غالبا ما يشار إلى ارتفاع أسعار بيض المائدة بالنسبة لشريحة كبيرة من المستهلكين , كيف تبررون ذلك ؟
الجواب : من المنطقي إننا نعمل لنحقق أرباح و عدم تحقيق هذا الربح يعني توقف المنتج عن العمل و خروجه من القطاع و نحن كما يعلم الجميع لدينا تكاليف إنتاج من لحظة البدء بالتربية و الصوص عندما يدخل المنشأة بحاجة للطعام و الماء و الدواء و لا يمكننا التوقف عن الإنفاق و إذا لم تكن حساباتنا صحيحة نقع بالخسارة .
و قال مارديني : نحن ضد الربح الكبير و بنفس الوقت نحن ضد خسارة المربي في إشارة إلى عيوب التسعير التي يعاني منها المنتجين .
و سورية قادرة إذا توفر الدعم لمستلزمات الإنتاج على إعادة قدرتها على التصدير بالإضافة إلى قدرات خاصة بالتغليف و التوضيب .
السؤال السادس : علمنا بأن لديكم أنواع جديدة من بيض المائدة جربتم و نجحتم في إنتاجها , لو تحدثنا قليلا عنها .
الجواب : استطعنا بمنشأتنا إنتاج أنواع جديدة من البيض بالأوميغا ثري و بالفانيلا
السؤال السابع : منشأتكم من المنشآت الكبيرة لو تحدثنا قليلا عن أقسامها التي اطلعنا عليها
الجواب : تمتلك منشأتنا خلاطة أعلاف و خط للتوضيب و التغليف وصولا لتوزيعها على مراكز التوزيع .
- شكرا المهندس مازن مارديني للاستضافة و طيب اللقاء و المعلومات التي حصلنا عليها مع تمنياتنا لكم بالتوفيق و النجاح
- شكر لكم و شكرا لقدومكم لمنشأتنا مع تحياتنا لقرائكم الكرام و للشعب التشيكي الصديق .
بقي أن نقول بأن التقارير تشير إلى عودة 35 بالمئة من المداجن التي كانت متوقفة عن الإنتاج إلى العمل، وخاصة بعد أن صدر قرار لوزارة الزراعة منذ شهر تشرين الأول من العام الماضي، يقضي بإعفاء المداجن غير المرخصة ومنحها شبه ترخيص مؤقت للعودة لمزاولة المهنة، ويستمر ذلك باستمرار المربي بالعمل ضمن منشأته , كما أن هذا القرار ساهم بزيادة الإنتاج بنسبة تقرب من 40 بالمئة، وخاصة أنه ترافق مع دخول أعداد كبيرة من صيصان الفروج عن طريق أحد المعابر الحدودية، ما أدى إلى حدوث تخمة بالأسواق تمثلت بزيادة العرض مقابل الطلب، لافتاً إلى أن الإنتاج من لحم الدجاج والبيض اليوم يغطي حاجة سورية حتى شهر تموز من العام القادم، علماً أن هذا الإنتاج غير ثابت وقابل للزيادة بشكل دائم.
كما نشير إلى أن المستهلك لم يشعر بهذه الانفراجات التي حلّت بقطاع الدواجن لأن قدرته الشرائية لا تزال منخفضة، كما أنه لم يلمس أي تحسن بأسعار الوجبات الجاهزة من شاورما وبروستد وغير ذلك، نظراً للتكاليف المضافة إلى أسعار الفروج من غاز ومحروقات التي يتكبّدها أصحاب تلك المحال.
كما نشير إلى أن وزارة الزراعة قد أولت قطاع الدواجن اهتماماً خاصاً على مدى سنوات من خلال التدخل الايجابي في تنظيم المهنة وتوفير الأعلاف ومستلزمات التربية، واتخذت عدة إجراءات لدعم المربين وعودة المنشآت التي توقفت خلال الحرب إلى العملية الإنتاجية.
من هذه الإجراءات كان تشجيع الفلاحين على زراعة مادة الذرة الصفراء العلفية وتسليمها للمؤسسة العامة للأعلاف بأسعار مجزية لتأمينها لقطاع الثروة الحيوانية والتي تدخل بشكل رئيسي في تغذية الدواجن وبالتالي تخفيف فاتورة الاستيراد والتكلفة على المربين سيما وأن عامل التغذية يشكل 70-75 % من تكلفة الإنتاج، بالإضافة إلى إصدار القرار رقم 109/ت لعام 2023 القاضي بالسماح باستثمار المداجن “المرخصة وغير المرخصة” وفق وثيقة استثمار وتربية يستفيد من خلالها المربين من المواد المدعومة “محروقات وأعلاف” حيث كان لهذا القرار أثراً إيجابياً كبيراً في زيادة حجم التربية للدجاج البياض، وكان آخرها إدخال 2559 مدجنة بالاستثمار إضافة إلى 2700 مدجنة كانت تستثمر سابقاً، وظهرت نتائجه حالياً بدخول تلك الأفواج بإنتاج البيض .
