Významnou součástí války v Sýrii byly nejrůznější mediální manipulace, z druhé strany zde ale byli také novináři, kteří se snažili lidem zprostředkovat realistický pohled na stav věcí, přičemž někteří za to zaplatili cenu nejvyšší. Desítky novinářů byly zavražděny, řada jich byla unesena, další byli zraněni. Abychom se dozvěděli více o práci syrských novinářů během válečných let, o míře svobody, které se těší, či o jejich vztazích s arabskými i dalšími zahraničními kolegy, požádali jsme o rozhovor předsedu Svazu syrských novinářů Músu Abd an-Núra. Ten naší žádosti vyhověl, přivítal nás ve své damašské kanceláři a odpověděl na následující otázky.
Mohl byste, prosím, zkraje rozhovoru přiblížit našim čtenářům Svaz syrských novinářů?
Nejprve mi dovolte, abych Vám poděkoval za možnost prostřednictvím Vašich webových stránek pohovořit o naší práci a o podmínkách v jakých novináři museli působit ve stínu agrese proti Sýrii. Co se týče Svazu syrských novinářů, tak byl historicky až do roku 1974 přidružen k Federaci odborových svazů. Tehdy byl vydán dekret o vytvoření všeobecného novinářského svazu, což následoval vznik výborů, které měly definovat a připravit vnitřní systém tohoto svazu. Hlavní zlom přišel ovšem až roku 1990, kdy byl přijat zákon upravující práci Svazu syrských novinářů a zároveň zákon přiznávající a zajišťující důstojný důchod pro novináře po jeho službě v tomto povolání. Pokud jde o organizační strukturu Svazu, ta prošla řadou proměn, zvláště během generálních konferencí, které pořádáme každých pět let. Poslední, v pořadí šestá konference se konala v roce 2016, takže se nyní chystáme na sedmou konferenci, v jejímž průběhu si novináři zvolí své zástupce z jednotlivých tiskových jednotek coby členy generální konference. Členové generální konference volí třiatřicetičlennou radu, která následně zvolí jedenáctičlenný výkonný výbor. Hlavním úkolem Svazu je zlepšovat podmínky novinářů a zajišťovat odpovídající podmínky pro jejich práci ve všech ohledech a poskytovat jim podporu a pomoc. Zásadní je naše spolupráce s Všeobecným svazem arabských novinářů, jehož jsme jedni ze zakladatelů. Vedle toho jsme také v roce 2017 vstoupili do Mezinárodní federace novinářů.
Jaké jsou podmínky členství ve Svazu a kolik má aktuálně členů?
Aby se novinář stal členem Svazu, musí pracovat v médiu, které má licenci od ministerstva informací. Podmínkou je, že dotyčný je starší dvaceti a mladší šedesáti let a nebyl trestán za závažný zločin. V rámci registrace rozlišujeme tři kategorie novinářů. První jsou redakční spolupracovníci, tedy lidé, jejichž primární profese je mimo média, ale spolupracují s médii externě, ať již psaním článků, výstupy v rozhlase či televizi a podobně. Druhou kategorií jsou tzv. stážisté, tedy lidé, kteří se po ukončení školního vzdělání fakticky učí profesi. Délka trvání této stáže je dva roky u absolventů univerzit a čtyři roky u absolventů středních škol. Třetí kategorií jsou konečně standardní novináři. Co se týče počtu našich členů, aktuálně registrujeme více než tisícovku spolupracovníků, téměř šest set stážistů a více než třináct set standardních novinářů. Vedle toho máme i kolem osmi set novinářů v důchodu.
Jedním z často diskutovaných témat je otázka mediální svobody v Sýrii. Co o této otázce soudíte?
Pracujeme v ústavních a právních mantinelech. Máme mediální zákon č. 108 z roku 2011, který upravuje práci médií v Sýrii. Kdo se s ním měl možnost seznámit, ví, že se jedná o progresivní zákon, pokud jde o práci novináře a jeho svobodu. Neexistuje žádná cenzura médií a žádná cenzura před zveřejněním novinářského materiálnu. Syrský novinář není povinen nikomu sdělovat své zdroje informací s výjimkou utajeného šetření a soudního řízení. Vedle mediálního zákona máme také přímo zákon o Svazu novinářů. Věcí přezkoumání bude zákon upravující komunikaci na sociálních sítích a boj proti kybernetické kriminalitě. Legislativní prostředí v zemi vytváří prostor pro svobodnou mediální činnost pro všechny. Tvrzení, že jsou syrská média omezována či oklešťována, případně různé žebříčky svobody médií, v nichž se Sýrie umísťuje na spodních příčkách, jsou dle mého názoru zpolitizované a jsou dílem agentur či organizací, které mají své vlastní cíle a programy a v rámci války, která je proti Sýrii vedena, zastávají jasné postoje. Podíváme-li se ale na zákony, o nichž jsem hovořil, můžeme říci, že má syrský novinář naprosto svobodu psát o jakémkoliv tématu. Samozřejmě existují jistá omezení, jako v kterékoliv jiné zemi. Tyto zákazy a omezení lze nalézt v kodexu cti a profesní etiky médií a dotýkají se zejména rasismu, diskriminace nebo podněcování k nenávisti.
Během války v Sýrii se často objevovala otázka bezpečnosti novinářů. Jakým způsobem jsou novináři v Sýrii chráněni?
Jsme zodpovědní za každého novináře, který vykonává svoji práci na území Syrské arabské republiky legálně, tzn. buď je registrován ve Svazu syrských novinářů, nebo má akreditaci od ministerstva informací. Zahraniční novináři musí do země přijít legální cestou. Ministerstvo informací spolupracuje se žadateli o vstup a přiděluje je k týmům, které zajišťují, aby mohli vykonávat svoji činnost bez problémů, přičemž ministerstvo je zodpovědné za jejich ochranu a klid na práci. Jinou věcí jsou lidé, kteří vstoupili do Sýrie nelegálně, často se zmiňují příklady novinářů z Německa, Mauritánie, Ameriky a dalších. Veškeré mediálně propírané kauzy, v nichž se angažovaly i mezinárodní organizace, se týkaly těch, kdo nelegálně vstoupili do oblastí mimo kontrolu syrského státu a tam byli uneseni skupinami zařazenými na seznamy teroristických organizací, jako jsou zejména Islámský stát a Džabhat an-Nusra. Syrský stát se jim snaží pomoci, pokud je příležitost například v rámci výměny zajatců. Máme také několik syrských novinářů, kteří byli unesení separatisty ze Syrských demokratických sil (SDF) podporovaných Američany. Aktuálně jako Svaz řešíme s arabskými a mezinárodními organizacemi kauzu Muhammada as-Saghíra, který byl zatčen v květnu 2019. Proběhl s ním nezákonný soud, kdy nedostal možnost být obhajován právním zástupcem. Byl mučen, což mělo vážný dopad na jeho zdravotní stav a utrpěl částečnou ztrátu paměti, takže nebyl schopen poznat svého syna, když jej byl navštívit. Jednoduše řečeno syrský stát odpovídá za každého, kdo na jeho území vstoupí legálně. Pokud někdo vstoupí ilegální cestou, stát za něj neodpovídá.
Řeknete nám něco podrobnějšího o Vašich vztazích s Mezinárodní federací novinářů?
Jak jsem zmínil na začátku, Svaz syrských novinářů se přičlenil k Mezinárodní federaci novinářů v listopadu 2017. Byl to potřebný krok, neboť tato organizace zahrnuje více než sto osmdesát svazů a odborů reprezentujících novináře ve sto padesáti zemích světa. Byl zde pokus ze strany některých novinářů působících mimo Sýrii zformovat asociaci, která by se jménem syrských novinářů přičlenila k federaci. Udělali jsme ale vše potřebné ke vstupu a stali jsme se členy. Jsme v rámci federace aktivní, zúčastnili jsme se aktivit v oblasti elektronických médií a mnoha dalších kurzů, proběhl také společný program týkající se bezpečnosti práce. Významná pro nás byla konference pořádaná v Tunisku v roce 2019, na které jsme diskutovali o všem, co se týká syrských médií včetně dopadu sankcí na novinářskou práci, stahování syrských kanálů ze satelitů, i únosů a zatýkání novinářů pracujících ve státních institucích. Mezinárodní federace odsoudila sankce a vyjádřila solidaritu se syrskými novináři.
Navštívil někdo z Mezinárodní federace novinářů Sýrii?
Ano, byli zde členové výkonného výboru Federace, vedle dalších arabských novinářů. Současný prezident Federace také navštívil Sýrii dvakrát v době, kdy ještě nebyl prezidentem, jednou v roce 2018, kdy se v Damašku konala konference Generálního sekretariátu arabských novinářů, podruhé na jiné akci, tehdy byl viceprezidentem Federace.
Jakým způsobem probíhala práce syrských novinářů v letech konfliktu? Jakým ohrožením čelili?
Jako profesionálové v médiích plníme svoji vlasteneckou povinnost a konáme dle svého profesionálního svědomí. Válka, jak všichni vědí, začala v médiích. Mediální impéria plán útoku proti Sýrii oznámila předem a syrská média mohla prvopočáteční šok vstřebat. Bylo to obrovské šíření lží a falšování faktů a syrští novináři čelili všemu, co tyto mediální stanice šířily. Bylo zřejmé, že se některá média do agrese proti Sýrii jasně zapojila. Syrští novináři tak plnili svoji občanskou i profesní povinnost. Počet mučedníků, kteří kvůli své novinářské činnosti zaplatili životy, se blíží padesáti. Někteří z nich zahynuli při práci v bojové linie při armádním zpravodajství, jiní se stali terčem cíleného útoku kvůli své práci. Syrská stanice al-Achbáríja byla v provincii Damašek-venkov terčem ostřelování, zatímco budova Generálního úřadu pro rozhlas a televizi byla vystavena více útokům, jednou bombě umístěné v jejím třetím patře, jindy bombami nastraženými v autech, v desítkách případů na ni bylo útočeno raketomety. Rozhlasová a televizní centra byla napadnuta v provinciích Homs, Aleppo a Dar’á, tam šlo o vůbec první podobný útok po vypuknutí války. Cílem bylo zabránit zprostředkování pravdy. Nelze ani zapomínat na zatýkání a únosy, kterým jsou syrští novináři vystaveni v syrské Džazíře a ve městě Hasaka, které kontrolují Syrské demokratické síly podporované USA. Posledním případem byl místní vedoucí rozhlasového a televizního centra, náš kolega Fádil Hammád, který byl kvůli své mediální práci unesen, nicméně díky zásahu zainteresovaných orgánů byl po několika hodinách propuštěn. O reportérovi al-Achbáríja Muhammadovi as-Saghírovi jsem již mluvil. Byl odsouzen na dvacet pět let na základě falešných obvinění. Zatkli ho během práce 4. května 2019 a na začátku letošního července byl odsouzen. Mám-li věc zkrátit, syrští novináři plní své povinnosti vůči vlasti a stojí po boku svých spoluobčanů, své armády a svého vedení při čelení této nespravedlivé agresi.
Je známo, že pracujete na dodatcích k současnému mediálnímu zákonu. Co přesně byste chtěli doplnit?
Jsme jako Svaz zastoupeni v komisi, která připravila návrh zákona o médiích a vizi pro média. Potřebovali jsme zákon č. 108/2011 rozpracovat a doplnit, nový návrh je hotov a je na cestě k oficiálnímu schválení. Nejdůležitější změny se týkají organizačního aspektu, vymezení toho, kdo je médiem, a stanovení podmínek pro udělování licencí školícím střediskům. Kromě toho je v novém návrhu zdůrazněna svoboda médií a nepřípustnost uvěznění novináře za zveřejnění mediálního materiálu. Nově budou za porušení některého z článků mediálního zákona udělovány pokuty, nikoliv tresty odnětí svobody. Doufám, že se všechna média budou držet zásady faktičnosti a objektivity a budou se držet daleko od politizace, protože se v minulosti v médiích objevila řada zpráv, které byly zpolitizované, nepřesné či vyfabulované, a stávaly se nástrojem války vedené proti Sýrii. Chceme po médiích, aby zkoumala různé úhly pohledu. Proti Sýrii je vedena jasná agrese a nemůžeme se spokojit s jedním nesprávným úhlem pohledu, fabulováním informací a falšováním faktů. Mnoho zahraničních i arabských kanálů se podílelo na protisyrské agresi. Pokud nejsou média neutrální, měla by být profesionální. A profesionalita vyžaduje objektivitu v tom, že předložíme různé úhly pohledu a necháme na čtenáři či divákovi, aby si udělal sám obrázek. Myslím ale, že po všech těch letech se pravda začala vyjasňovat i západnímu veřejnému mínění, protože lež má krátké nohy a falšování pravdy nemůže trvat donekonečna.
Svět v současnosti prochází digitální revolucí. Jak se k této problematice staví Svaz?
Ceníme si a podporujeme přínos digitálních technologií, které se staly světem samy o sobě. Digitální média a komunikační kanály prožívají svůj zlatý věk, tak jako dříve prožíval zlatý věk tisk, poté rozhlas, poté televize. Vstoupili jsme do nové mediální éry, kdy se tyto technologie s každým dnem rozvíjejí. Tak jako dříve televize vstoupila do každé domácnosti, dnes jsou nová média prostředkem komunikace se světem, je to něco, čemu se nelze vyhnout a jde nám o to posilovat svoji přítomnost na těchto komunikačních platformách. Díky těmto platformám se jednak můžeme bránit různým útokům, zároveň je možné prezentovat vlastní názory a politické postoje. Jako Svaz se účastníme množství aktivit, setkání a kurzů s cílem posílit tento profesionální aspekt mezi našimi kolegy. Pořádáme dva kurzy pro začátečníky a pokročilé s cílem rozvíjet mezi kolegy dovednosti v oblasti digitálních technologií. Je důležité držet krok se vším novým v této oblasti.
Pane Abd an-Núre, děkujeme Vám za poskytnutí rozhovoru a cenných informací. Chtěl byste závěrem něco vzkázat českým čtenářům, resp. našim čtenářům obecně?
Děkuji vedení Vašich stránek za poskytnutí prostoru a zdravím přátele v České republice. Vážím si toho, že český stát zaujal zásadový postoj k agresi proti Sýrii a české velvyslanectví zůstalo otevřené, ostatně jsem se s paní velvyslankyní setkal nejednou. Zdravím také všechny novináře, intelektuály, poslance a politiky, kteří se vyjadřují a podávají reálný obraz o tom, co se v Sýrii děje. Prostřednictvím Vašich stránek bych chtěl vyzvat Českou republiku, aby se zhostila své role v Evropské unii a tlačila na zrušení nespravedlivých protisyrských sankcí. Doufám, že se naskytne příležitost k širšímu setkání s českými mediálními odborníky a institucemi. Přeji Vašemu médiu mnoho úspěchu a těším se na další spolupráci.
موسى عبد النور : نطالب وسائل الإعلام العالمية بالموضوعية في نقل الخبر السوري كما نطالب المؤسسات الصحفية للتضامن معنا لرفع العقوبات الظالمة عن الشعب السوري
دمشق – يونس الناصر
كان جزء كبير من الحرب على سورية إعلامياً تضليلياً و دفع العشرات من الصحفيين السوريون حياتهم لقولهم الحقيقة كما تم خطف عدد من الصحفيين و إصابة آخرين بجراح أثناء ممارسة عملهم الصحفي لنقل الحقيقة و لا زالوا يدفعون أثمانا باهظة إلى اليوم .
اليوم كان لنا حوار مع الأستاذ موسى عبد النور رئيس اتحاد الصحفيين السوريين للكشف عن جوانب كثيرة من معاناة الصحفي السوري خلال هذه الحرب و الحرية الإعلامية التي يتمتع بها الصحفي السوري و علاقة الاتحاد مع الاتحادات العربية و الدولية للصحفيين
بابتسامته اللطيفة استقبلنا في مكتبه في العاصمة دمشق و أجاب على أسئلتنا التالية :
السؤال الأول : الأستاذ موسى عبد النور حبذا لو تعطينا لمحة عن اتحاد الصحفيين السوريين ( النشأة و التأسيس و التطورات على هذا الاتحاد وصولاً لليوم ) .
الجواب : بداية نقول شكرا جزيلاً لموقعكم الكريم لإفساح المجال لنا عبر هذه النافذة الإعلامية الأوربية للحديث عن اتحاد الصحفيين السوريين و ظروف عملهم في ظلال الحرب القاتمة و الظالمة على سورية
تاريخياً كان اتحاد الصحفيين السوريين يتبع لاتحاد نقابات العمال حتى عام 1974 حيث تم إصدار مرسوم جمهوري لإحداث الاتحاد العام للصحفيين وفي ذلك الوقت تم تشكيل لجان الإعداد وتحديد النظام الداخلي للاتحاد و المحطة الأساسية التي يمكن الحديث عنها لهذا الاتحاد كانت عام 1990 حيث صدر القانون الذي ينظم عمل اتحاد الصحفيين وأيضاً القانون رقم 2 الذي أعطى ميزة للاتحاد بأن يمنح راتب تقاعدي للعضو العامل المنتسب لهذا الاتحاد و له آلياته من حيث الموارد المالية و الاستثمار من أجل تأمين راتب تقاعدي يليق بالصحفي بعد خدمته في هذا المجال
بالتأكيد مرت على هذا الاتحاد من حيث البنية التنظيمية عدد من المحطات وخاصة المؤتمرات السنوية ونحن الآن على مقربة من المؤتمر العام السابع، و بما أن دورة الاتحاد مدتها خمس سنوات و كانت آخر دورة في عامل 2016 فنحن الآن نستعد للدورة السابعة لإجراء الانتخابات التي من خلالها ينتخب الصحفيون ممثليهم من الوحدات الصحفية أعضاء للمؤتمر العام.
أعضاء المؤتمر العام ينتخبون مجلس الاتحاد و عددهم 33 عضوا ومجلس الاتحاد ينتخب المكتب التنفيذي وعدد أعضائه 11 عضوا
و بالتأكيد يعمل الاتحاد على تحسين أوضاع الصحفيين وتأمين الجو المناسب لعملهم في كل القضايا وتقديم العون والدعم لهم.
و الشيء الأساسي هو عملنا مع الاتحاد العام الصحفيين العرب ونحن من المؤسسين لهذا الاتحاد , إضافة إلى ذلك انتسابنا إلى الاتحاد الدولي للصحفيين في شهر 11 من عام 2017
السؤال الثاني : أستاذ موسى لو تتكرم بالحديث عن شروط الانتساب لاتحاد الصحفيين السوريين و المراحل التي يمر بها المنتسب و عدد المنتسبين لهذا الاتحاد حاليا .
الجواب :
بالنسبة للشروط الأساسية للانتساب للاتحاد فإن الشيء الأهم هو أن من يمارس المهنة أن تكون مهنته الإعلام ويعمل في وسيلة إعلامية معتمدة أو مرخصة من الجهة التي تمنح الترخيص وهي في سورية وزارة الإعلام
إضافة إلى ذلك هنالك شروط عادية فيما يتعلق بصورة عن الشهادة الإعلامية والهوية الشخصية وهي قضايا إجرائية كأن يكون طالب الانتساب غير محكوم بجناية أو جرم شائن و قد أتم العشرين من عمره
و لم يتجاوز سن الـ60 و فيما يتعلق بالانتساب يسجل الصحفي في أحد جداول الاتحاد و هي ثلاثة جداول :
الجدول الأول هو جدول الصحفيين المشاركين وهذا الجدول هو لمن كانت مهنته غير الإعلام و هو يعمل في الصحافة في جانب محدد كأن يكتب مقال في جريدة أو يعد برنامج في الإذاعة أو في التلفزيون وبالتالي يتم قبوله كمشارك
والجدول الثاني هو جدول الصحفيين المتمرنين و تكون مدة التمرين إذا كان حاملاً للشهادة الجامعية سنتين وإذا كان حاملا للشهادة الثانوية أربع سنوات ينقل بعدها لجدول الأعضاء العاملين
فيما يتعلق بعدد الأعضاء المنتسبين للاتحاد
بالنسبة لجدول الصحفيين المشاركين تجاوز العدد / 1000 / مشارك و المتمرنين قارب / 600 /عضو وبالنسبة للصحفيين العاملين تجاوز العدد / 1300 /عضو يضاف إلى هذا العدد حوالي /800 / صحفي متقاعد.
السؤال الثالث : غالبا ما تثار التساؤلات عن حرية الإعلام في سورية – ما هو ردكم .
الجواب :
نحن نعمل في بيئة قانونية ودستورية هي التي تضبط هذا العمل و لدينا قانون الإعلام 108 لعام 2011 الذي ينظم عمل الإعلام في سورية ومن يطلع على هذا القانون يعلم أنه قانون متقدم فيما يتعلق بعمل الصحفي والحرية الكاملة التي يتمتع بها , و الشيء الأساسي أنه لا توجد رقابة مسبقة على وسائل الإعلام و لا يوجد رقابة قبل النشر .
أيضا الصحفي السوري ليس مضطراً أن يبرز مصادر معلوماته التي ينشرها أمام أي أحد إلا أمام القضاء و في جلسة سرية
فانون الإعلام أفسح المجال للصحفي بالعمل بحرية إضافة إلى القانون الآخر الذي ينظم العملية الإعلامية و هو قانون اتحاد الصحفيين و يفترض في من يمارس العمل الصحفي أن يكون منتسباً إلى هذا الاتحاد وهنالك قانون آخر له علاقة بالعمل الإعلامي يجب ان يطلع عليه هو قانون تنظيم التواصل على الشبكة و مكافحة الجريمة الإلكترونية
طبعاً الحرية الإعلامية في سورية هي حرية متاحة للجميع و بالتالي هذه البيئة القانونية والتشريعية أفسحت المجال من أجل ممارسة العمل بحرية و ديمقراطية .
أما فيما يتعلق بمن يتهم الإعلام السوري بأنه مقيد أو مكبل أو أن ترتيبه فيما يتعلق بقضايا حرية الصحافة متأخر بالنسبة للدول فإن هذه التقارير أعتقد أنها مسيسة وتصدر عن وكالات أو منظمات لها أهدافها ولها أجنداتها وخاصة في هذه الحرب التي تشن على سورية
و الصحفي السوري من خلال اطلاعه على هذه القوانين نستطيع أن نقول أنه يؤمن لنفسه الحرية الكاملة بحيث يكتب حول أي موضوع
طبعاً في كل قانون هنالك محظورات وفي كل دولة هنالك محظورات وهذه المحظورات أيضا اتفق عليها في ميثاق الشرف الصحفي وأخلاق المهنة التي تتعلق بقضايا العنصرية أو التمييز أو الحض على الكراهية أو كل هذه القضايا التي لا تمت للعمل الإعلامي بصلة
السؤال الثالث : خلال الحرب على سورية غالباً ما أثير موضوع تعرض صحفيين لحوادث معينة ليتكم توضحون لنا من هو الصحفي الذي يتمتع بالحماية الصحفية في سورية ؟
الجواب :
كل صحفي يمارس عمله الصحفي في سورية نحن مسؤولون عنه في حال تعرض لأي مساءلة و كل من يمارس العمل الصحفي على أرض الجمهورية العربية السورية يجب أن يكون مسجلاً إما في اتحاد الصحفيين أو لديه اعتماد من وزارة الإعلام وبالتالي الاتحاد والوزارة يؤمنان له البيئة المناسبة للعمل
أما بالنسبة للصحفيين الأجانب فيجب ان يكون دخولهم للقطر عبر المنافذ الشرعية و وزارة الإعلام تتعاون مع أولئك الذين يتقدمون بطلبات القدوم إلى سورية و تخصص لهم الفرق التي تؤمن لهم انجاز العمل بالكامل بدون مضايقة و وزارة الإعلام السورية مسؤولة عن حمايتهم وتأمين الجو المناسب لعملهم
لكن كل ما يثار حول هذا الموضوع هو حول من دخل سورية بطريقة غير شرعية , و هنالك مثلاً تثار قضية الصحفيين الألماني والموريتاني والأمريكي وكل ما شابه ذلك , كل هؤلاء الذين أثيرت قضاياهم عبر وسائل الإعلام أو المنظمات الدولية دخلوا بطريقة غير شرعية إلى المناطق الخارجة عن سيطرة الدولة السورية و تعرضوا للاختطاف في تلك المناطق من قبل المجموعات الإرهابية التي تسيطر على تلك المناطق وخاصة داعش وجبهة النصرة وهي منظمات إرهابية مصنفة على لائحة الأمم للمنظمات الإرهابية.
وبالتالي في حال كان هناك مجال للمساعدة من قبل الدولة السورية في الإفراج عن الأسرى الصحفيين فإن سورية تقوم بواجبها في هذا المجال
و تعلمون بأن لدينا بعض الصحفيين السوريين الذين تعرضوا للاختطاف من قبل المجموعات الانفصالية متل مجموعة ( قسد) المدعومة أمريكيا
وهنالك الآن صحفي سوري مختطف هو مراسل الإخبارية السورية
اسمه محمد الصغير اختطف منذ أيار عام 2019 والاتحاد يتابع هذه القضية مع المنظمات العربية والدولية للإفراج عنه وقد تمت محاكمته بطريقة غير شرعية ولم يسمح للمحامين بالدفاع عنه كما تعرض للتعذيب الذي أثر على حالته الصحية مما أدى لفقدان جزئي للذاكرة بحيث لم يستطع التعرف على ولده عند زيارته .
الدولة السورية مسؤولة عن كل من يدخل إلى سورية عن طريق المنافذ الشرعية أما من دخل من منافذ غير شرعية فالدولة ليست مسؤولة عنه.
السؤال الرابع : حبذا لو تحدثنا قليلاً عن انتسابكم للاتحاد الدولي الصحفيين و علاقتكم بهذا الاتحاد .
أنا كما ذكرت في المقدمة انتسب اتحاد الصحفيين السوريين للاتحاد الدولي للصحفيين في شهر 11 من عام 2017 وكان هناك ضرورة لتواجد الصحفيين السوريين في هذا الاتحاد الذي يضم أكثر من 180 نقابة واتحاداً يمثل الصحفيين في 150 دولة عبر العالم
و كان هناك محاولة من بعض الصحفيين الموجودين خارج سورية بتشكيل رابطة للصحفيين السوريين للانتساب إلى هذا الاتحاد , لكن نحن تقدمنا بكل ما هو مطلوب للانتساب لهذا الاتحاد و أصبحنا عضواً فيه ونحن على تواصل في كل ما يتعلق بهذا الاتحاد ونشاطاته وشاركنا في نشاطات على صعيد الإعلام الالكتروني والكثير من الدورات و كان هناك برنامج مشترك بخصوص السلامة المهنية والاتحاد حاليا يحضر كافة الفعاليات التي يدعو إليها الاتحاد الدولي للصحفيين و المحطة الأساسية مع هذا الاتحاد كانت في تونس 2019 و قد طرحنا في هذا المؤتمر كل ما يتعلق بالإعلام السوري سواء على صعيد العقوبات وعلى صعيد الإجراءات القسرية التي يتعرض لها الإعلام في سورية و إنزال القنوات السورية من الأقمار الصناعية إضافة لما يتعرض له الصحفي السوري من المضايقة و الاختطاف أو الاعتقال نتيجة أنه صحفي يعمل ضمن المؤسسات السورية
الاتحاد الدولي تبنى هذا القرار وأدان العقوبات وأعلن التضامن مع الصحفيين السوريين
هل زار أحد من الاتحاد الدولي للصحفيين سورية؟
نعم زار أعضاء في اللجنة التنفيذية من الاتحاد الدولي للصحفيين سورية إضافة للزملاء من الصحفيين العرب الذين زاروا سورية
و أيضا رئيس الاتحاد الدولي للصحفيين الحالي قبل أن يترأس الاتحاد الدولي زار سورية مرتين , عندما عقد مؤتمر الأمانة العامة للصحفيين العرب في دمشق عام 2018 وقبلها كان في إحدى الفعاليات التي نفذت في سورية وكان وقتها نائبا لرئيس الاتحاد الدولي للصحفيين.
السؤال الخامس : كيف تقيمون عمل الصحفيين السوريين خلال الحرب على سورية و هل لديكم معلومات عن الصحفيين الذين تعرضوا لمخاطر بسبب الحرب
الجواب :
بالنسبة لتقييم الأداء نحن كإعلاميين نقوم بواجبنا الوطني كصحفيين ونقوم بما يمليه علينا الواجب والضمير المهني بما يتعلق بالتصدي لهذه الحرب التي تشن على سورية, فالحرب كما يعرف الجميع بدأت إعلامية و من خلال هذه الإمبراطوريات الإعلامية التي أعلنت الخطة مسبقا للعدوان على سورية إعلاميا و قد استطاع الإعلاميون السوريون ان يستوعبوا هذه الصدمة التي تعرضوا لها في البداية وهذا الضخ الإعلامي الكبير لهذه المحطات و انطلقوا للتصدي لكل هذه الأكاذيب التي كانت تتحدث عنها تلك المحطات الإعلامية , كان هنالك أكاذيب وكان هنالك تزوير وكان هنالك تزييف لكل هذه الحقائق وكانت هنالك غرف واضحة هي التي تسير هذه المحطات والتي تعتبر شريكة في العدوان على سورية
وبالتالي أداء الإعلام السوري كان عند الواجب الذي يفرضه عليه أولا كمواطن وثانيا من حيث المهنة.
أما ما تعرض له الصحفي السوري خلال هذه الحرب , فنحن قدمنا الشهداء فعدد الشهداء الذين استشهدوا على الأرض السورية من الصحفيين قارب الخمسين شهيداً ومنهم في التغطية الميدانية للجيش ومنهم من استهدف لكونه صحفي نتيجة القيام بعمله أو الذهاب إلى عمله أو العودة منه
إضافة لما تعرضت له الوسائل الإعلامية , فنحن نعرف أن قناة الإخبارية السورية في ريف دمشق تعرضت للتفجير ومبنى الهيئة العامة للإذاعة والتلفزيون تعرضت لأكثر من اعتداء أحدها في الداخل في الطابق الثالث ومرة أخرى عبر سيارتين مفخختين وعشرات المرات تم استهداف المبنى بقذائف صاروخية إضافة لاستهداف المراكز الإذاعية والتلفزيونية في المحافظات في حمص وحلب ودرعا وفيها كان استهداف أول مركز إعلامي منذ بداية الحرب على سورية , وبالتالي كانت المعاناة كبيرة -بهدف عدم نقل الحقيقة- زد على ذلك ما يتعرض له الصحفي السوري الآن من خلال ميليشيا قسد المدعومة أمريكيا في الجزيرة السورية ومدينة الحسكة حيث يتعرض الصحفي للاعتقال أو الخطف و آخرها كان رئيس المركز الإذاعي والتلفزيوني الزميل فاضل حماد الذي اختطف لساعات بسبب قيامه بعمله الإعلامي ونتيجة تدخل الجهات المعنية تم الإفراج عنه, و إضافة إلى ذلك الحكم على مراسل الإخبارية محمد الصغير ب25 سنة دون محاكمة وبتهم باطلة تم اعتقاله أثناء قيامه بعمله في 4 أيار عام 2016 وصدر الحكم مطلع الشهر الماضي (تموز)
وبالتالي الصحفي السوري مستعد أن يقدم الكثير وما قدمه الصحفي السوري سواء خلال سنوات العدوان أو ما تعرضت له سورية من خلال جائحة كورونا والحرائق المفتعلة التي لا تنفصل عن هذا المشروع أو المناسبات الوطنية العديدة كيوم الانتخابات أو حتى التصدي للعدوان على سورية وعلى المواطن السوري في لقمة عيشه من خلال وسائل التواصل الاجتماعي كل هذه القضايا الصحفي السوري يقوم بواجبه تجاه وطنه ووقوفه مع شعبه و جيشه ومع قيادته للتصدي لهذه الحرب العدوانية الظالمة
السؤال السادس : يوجد قانون للإعلام و تعملون على تعديله , فما هي التعديلات التي ترغبون بحدوثها ؟
نحن كاتحاد بالتأكيد كنا ممثلين بهذه اللجنة التي أعدت مشروع قانون الإعلام والرؤية كانت مشتركة ونحن بحاجة لتطوير هذا القانون ( القانون 108 لعام 2011) , والحاجة إلى تطوير إلى هذا القانون أدت لتشكيل لجنة أعدت مشروع القانون و هو الآن في طريقه إلى الإقرار عبر الطرق الرسمية و الدستورية .
أهم التعديلات التي ستكون هي في الجانب التنظيمي من حيث تنظيم المهنة بتعريف من هو الإعلامي وفيما يتعلق بالدورات والمراكز التدريبية وشروط الترخيص للمراكز التدريبية إضافة إلى ذلك من هو المدرب
كل هذه القضايا ستكون حاضرة غي هذا القانون والتأكيد على حرية الإعلام وعدم جواز حبس الصحفي بسبب مادة إعلامية كما هو موجود في القانون الحالي والتأكيد على أن تكون هنالك غرامات في حال مخالفة أي مادة من مواد هذا القانون.
السؤال السابع : بصفتكم رئيسا لاتحاد الصحفيين السوريين ما هي الرسالة التي تودون إرسالها لوسائل الإعلام العالمية حول تغطية الحرب على سورية ؟
أنا أتمنى من كل وسيلة إعلامية أن تتحرى الدقة و الموضوعية وأن تبتعد عن التسييس لأنه حتى هنالك الكثير من التقارير الإعلامية كانت مسيسة وكانت مفبركة وغير دقيقة وغير صحيحة وتلفق الكثير من القضايا فيما يتعلق بالعديد من الأمور لأنها كانت جزءاً من أدوات هذه الحرب التي تشن على سورية
فدائما نطلب من وسائل الإعلام أن تتحرى وجهتي النظر هنالك عدوان واضح على سورية يجب أن نتعرف على وجهة النظر الأخرى لا أن نكتفي بوجهة نظر واحدة غير صحيحة وتفبرك المعلومات وتزيف الحقائق
وهنالك العديد من المحطات والوسائل الإعلامية التي كانت واضحة بعدوانيتها تجاه سورية سواء في القنوات الغريبة أو حتى في وسائل الإعلام العربية .
فما نتمناه طالما أنه لا حياد في الإعلام نتمنى أن يكون هنالك مهنية في الإعلام
والمهنية تتطلب الموضوعية بعرض وجهات النظر المختلفة ونترك للقارئ ليحكم على الحقيقة وعلى الموضوع , لكن في كل الأحوال بعد كل هذه السنوات وبعد هذا الصمود الذي حققه الشعب السوري أظن بأن الحقيقة في جزءها الأكبر بدأت تتضح للرأي العام الغربي بشكل واضح لأن هذا التزييف وحبل الكذب قصير مهما أخذ من سنوات .
السؤال الثامن : يشهد العالم اليوم الثورة الرقمية و ما هو دور الاتحاد بالاستجابة لهذا التحول ؟
نحن أولا نشجع على الاستفادة من هذه التقنية بشكل أساسي لان هذه الوسائل التقنية أصبحت عالماً بحد ذاته وبدأ العالم يعيش العصر الذهبي للإعلام ووسائل الإعلام من جديد كما كان لكل وسيلة إعلامية عصرها الذهبي في فترة من الفترات , فالصحافة كان لها عصرها الذهبي وكذلك الإذاعة والتلفزيون
ولكن دخلنا بالعصر الجديد لوسائل الإعلام وخاصة مع هذه التقنيات التي تتجدد يوماً بعد يوم وكما كنا نقول أن التلفزيون دخل كل بيت فوسائل الإعلام الجديدة دخلت كل غرفة وأصبح جهاز الموبايل هذا الجهاز العجيب هو المنبر الذي تتواصل من خلاله مع العالم أو من خلاله تخاطب العالم وبالتالي لا بد من تعزيز وسائل التواصل والحضور على منصات التواصل بشكل كبير كل هذه المنصات
يجب أن يكون هنالك توجه جديد في هذا المجال لأنها تؤمن لك مساحتين
المساحة الأولى الرد على استهدافك من خلال هذه الوسائل
والمسألة الثانية هي طرح وجهة نظرك وسياستك فيما يتعلق بهذا الجانب فنحن نشارك بكل الأنشطة والاجتماعات وقمنا بالعديد من الدورات من أجل تعزيز هذا الجانب المهني عند الزملاء من خلال التأهيل والتدريب على دورتين ( دورة أولى ومستوى آخر متقدم ) من أجل تطوير هذه المهارات عند الزملاء الإعلاميين ونؤكد أيضا بالنسبة للزملاء أهمية هذا الموضوع لمواكبة كل جديد في هذا المجال.
الأستاذ موسى عبد النور نشكر حضوركم على صفحات موقعنا و المعلومات الغنية التي حصلنا عليها و نترك لكم الفرصة لتوجيه كلمة أخيرة للقارئ التشيكي و قراء موقعنا عموما .
الجواب: تحية لإدارة الموقع وشكراً جزيلاً لإفساح هذا المجال وتحية للشعب التشيكي الصديق ونعلم بأن دولة التشيك أخذت موقفاً متميزاً فيما يتعلق بموقفها من الحرب العدوانية على سورية والسفارة التشيكية بقيت موجودة والتقينا سعادة سفيرة التشيك أكثر من مرة
و أيضا تحية إلى كل الشخصيات سواء الصحفية والمثقفة والبرلمانية والسياسية التي دائماً تدلي بتصريحاتها ونحن نعرف أن هذه التصريحات تعطي انطباعاً حقيقياً حول ما يجري في سورية
و من خلال هذه النافذة الإعلامية الأوربية ندعو جمهورية التشيك لممارسة دورها في الاتحاد الأوربي لرفع العقوبات الظالمة عن سورية
ونتمنى أن يكون هنالك فرصة للقاءات أوسع مع الإعلاميين و المؤسسات الإعلامية التشيكية
وننهي بالتحية إلى إدارة مؤسستكم الإعلامية التشيكية ونتطلع إلى مزيد من التعاون.
