Centra tradičních řemesel jsou považována za jeden z nejambicióznějších nově vznikajících projektů v Sýrii. První z těchto center vzniklo v damašské čtvrti Dummar a také tam jsme zamířili a byli přivítání panem Talʽatem al-Ašqarem, ředitelem Ašqarovy nadace. Po krátkém posezení jsme se jali prohlížet jednotlivá oddělení centra a vzápětí nám bylo jasné, že se fakticky jedná o plnohodnotný vzdělávací institut, který slouží dětem a mládeži a v jejich volném čase jim poskytuje výuku tradičních řemesel pod dozorem zkušených mistrů, přispívá k jejich rozvoji a zdokonalení již získaných dovedností.
Jednotlivé dílny, které jsou rozmístěny po celém centru, jsou udržovatelkami mnoha krásných tradičních řemesel a tím, že je vyučují, brání jejich zániku. Učedníci jsou přidělování řemeslným mistrům v souladu s tím, čemu se chtějí učit. V oddělení šití, vyšívání a módního návrhářství nás zaujaly malé šicí stroje, na nichž se školí mladá děvčata, zatímco ženy a starší dívky z rodin, které přišly během války o své otce, vyrábějí oděvy, z jejichž prodeje poskytuje centrum prostředky rodinám padlých a raněných.
„Centra tradičních řemesel hrají významnou roli při rozvoji národního hospodářství a při zajišťování kvalifikovaných a zkušených pracovníků pro průmyslová a řemeslná odvětví. Vytváří vhodné prostředí pro setkávání odborníků v různých řemeslech, aby mezi sebou sdíleli zkušenosti a informace. Díky centrům dochází k integraci malých projektů, které se společně mění v projekty střední, které, jak známo, tvoří jádro hospodářství ve vyspělých zemích. Centra slouží coby prostředek a cesta, kterou je třeba projít, aby se rozvíjel náš národní průmysl. Živý přenos zkušeností, výměna informací a integrace řemesel, k nimž u nás dochází, vedou k vytváření nových vyspělých odvětví, která jsou díky své kvalitě a ceně konkurenceschopná na trhu, ať již jde o nové metody v kožedělnictví, výrobu sterilizačních zařízení či třeba použití programování při tvorbě hudebních nástrojů za současného zachovávání syrského kulturního dědictví a identity “, vypočítává ředitel Ašqar četné výhody center.
Ta bezpochyby pro množství segmentů společnosti umožňují naplnění jejich ambicí naučit se řemeslům či dále rozvíjet svoji kreativitu, v neposlední řadě je ale také dokáží propojit s investory. V rámci Všeobecného svazu řemeslníků absolvovalo zhruba 340 učňů z rodin padlých a raněných vojáků a mladých talentů z komunity v různých profesích včetně šití, kožedělnictví, parfumářství, holičství a zkrášlování či výroby čistících prostředků a sterilizátorů. Velký počet absolventů zužitkovává získané znalosti při výrobě ve svých domovech nebo pronajatých malých dílnách, zatímco jiní dostali možnost pracovat za slušné platy v průmyslovém sektoru.
Ohledně zázemí, které poskytuje ústředí jednotlivým pobočkám, říká pan Ašqar: „Řemeslníci čelí mnoha překážkám, především co se týče získání správní licence, zápisu do obchodního rejstříků, získání čísla pojištěnce a dalším rutinním postupům, a s tím jim centra pomáhají, mohou jim poskytnout licence. Ústředí toto koordinuje. V centrech také dochází k interakci mezi řemeslníky na jedné straně a organizacemi na podporu malého podnikání a Úřadem pro podporu exportu na straně druhé. Díky tomu mají všichni správné údaje a informace, co se týče požadavků na výrobu, dostupnosti řemeslníků v různých oborech a podobně“.
Dalším velkým benefitem center tradičních řemesel je ale také to, že vytváří vhodné prostředí pro kreativní řemeslníky a podporuje jejich vynálezy a zlepšovací návrhy díky přítomnosti výzkumných oddělení, která koordinují činnost se státními vědeckými a výzkumnými institucemi. Projekty, které jsou realizovatelné, pomáhají spojit s vhodnými investory.
Díky přítomnosti obchodních oddělení mohou centra také poskytovat řemeslníkům suroviny potřebné pro jejich práci za ceny výrazně nižší, než by měli u standardních dovozců-zprostředkovatelů. Obchodní oddělení shromažďují požadavky řemeslníků, aby pak byla schopna suroviny zajistit v požadovaném množství.
Dle Talʽata al-Ašqara vede výměna zkušeností a informací mezi odborníky v jednotlivých řemeslech ke zvyšování přidané hodnoty řemeslných výrobků. Integrace malých podniků s ohledem na důležitost strategických národních surovin, jako jsou kovy, dřevo či kůže, je jednoznačně v zájmu syrského státu. Stovky milionů dolarů se ročně promrhají, což vede k výraznému zvýšení cen řemeslných výrobků. To je možné zvrátit s použitím jednoduchých návodů a realizovatelného napojení na vládní kroky, aby došlo k výraznému snížení cen řemeslných výrobků a zároveň byly státu zajištěny významné zdroje. Pro budování silného národního hospodářství má ale rovněž nemalý význam výuka dětí a mládeže v řemeslech i provozování výzkumných oddělení, která přispívají ke zdokonalování talentů a zajišťování kompetentních odborníků pro veřejný i soukromý sektor.
Když se závěrem naší návštěvy ptáme na perspektivy spolupráce Center tradičních řemesel s českými subjekty, ředitel Ašqar odpovídá: „Česká republika je přátelská země a rádi s ní budeme spolupracovat. Můžeme kupříkladu v rámci center zřídit „český úsek“, jehož prostřednictvím se budou u nás prodávat české výrobky a naše výrobky zase v České republice. Rádi uvítáme české podnikatele a firmy, které budou chtít spolupracovat. Mohu deklarovat naši plnou připravenost, včetně možnosti využití daňových výhod, které našemu projektu poskytuje syrská legislativa“.
الحواضن الحرفية في سورية... مشاريع تنموية ناشئة
دمشق – يونس أحمد الناصر
تعتبر الحواضن الحرفية من المشاريع التنموية الناشئة في سورية و قد كانت التجربة الأولى في حاضنة دمر الحرفية و في زيارة لمراسل موقعنا في دمشق لحاضنة دمر استقبلنا السيد طلعت الأشقر مدير مؤسسة الأشقر بالترحاب و بعد جلسة قصيرة قمنا بجولة على أقسام الحاضنة التي تبين لنا خلالها بأنها تستحق تسمية معهد تعليمي أو جامعة تقنية تستقطب الأطفال في أوقات فراغهم و تقوم بتعليمهم الحرف على أيدي ” شيوخ الكار ” و تستثمر وقتهم بما ينمي مهاراتهم و يصقلهاو إذا أطلقنا على المحلات التي توزعت في أرجاء الحاضنة تسمية (محترفَات ) فقد وجدنا بأنا هذه المحترفات تحفظ كثير من الحرف الجميلة عبر تعليمها و منعها من الانقراض .أقسام كثيرة توزعت في أرجاء الحاضنة امتلأت بالمشغولات اليدوية و متدربين يتوزعون في هذه الأقسام حسب رغبتهم يتعلمون أصول الحرف من (شيوخ الكار )و قد لفتني في قسم الخياطة و التطريز و تصميم الأزياء ماكينات خياطة صغيرة لتدريب الفتيات الصغيرات و مشغل كبير لسيدات و فتيات من عائلات فقدت معيلها أثناء الحرب ينتجن ما تقوم الحاضنة بتسويقه من الألبسة التي يعود ريعها لعائلات الشهداء و الجرحىو عن أهمية هذه الحواضن الحرفية في سورية قال السيد طلعت الأشقر: للحواضن دور كبير في تنمية الاقتصاد الوطني وتأمين اليد الماهرة والخبيرة للقطاع الصناعي والحرفي, فهي تهيئ المناخ الملائم لتجمع خبراء الحرف لتبادل المعلومات والخبرات فيما بينهم , كما تحقق الحواضن التكامل بين المشاريع الصغيرة فيما بينها لتتحول إلى مشاريع متوسطة التي تشكل نواة اقتصاد الدول المتقدمة.فالحواضن الحرفية هي الوسيط والطريق الواجب عبوره لتطوير صناعتنا الوطنية وإن التجارب الحيّة التي وجدناها في الحاضنة من خلال تكامل الحرف وتبادل المعلومات بين خبراء الحرف أدت إلى صناعات جديدة و متطورة و تنافس السوق بأسعارها وجودتها ( أجهزة التعقيم _ تلبيس الصدف على النحاس _ الأسرّة الإسعافية _ تنزيل الصدف على الجلود بأساليب جديدة _ تطبيق البرمجة في تصميم الأدوات الموسيقية مع الحفاظ على هويتها التراثية السورية….)و قد حققت الحاضنة لشرائح عديدة من المجتمع طموحها في تعلّم الحرف أو تطوير الإبداعات و ربطها بالاستثمارو قد قام السيد رئيس الاتحاد العام للحرفيين قبل فترة بتخريج حوالي 340 متدرباً من ذوي الشهداء وجرحى الجيش ومواهب شابة من المجتمع في حرف متعددة منها الخياطة والجلديات و(بيت المونة) وتركيب واستخلاص العطور والحلاقة والتجميل وتركيب المنظفات والمعقمات غير الطبية حيث قام عدد كبير من المتخرجين بتصنيع ما تعلموه في بيوتهم أو باستئجار مشاغل صغيرة لهم لبيع المنتجات التي قاموا بصناعتها ومنهم من كانت له فرصة العمل لدى القطاع الصناعي بأجور جيدة.و حول ما تقدمه الحاضنة من تسهيلات لمنتسبيها قال السيد طلعت : تذلل الحواضن صعوبات كثيرة على الحرفي أهمها الترخيص الإداري والسجل التجاري والرقم التأميني وغيرها من الإجراءات الروتينية وذلك من خلال توفر هذه التراخيص في الحواضن والتي تشمِّل الحرفيين بها.كما تؤمن الحواضن المناخ الملائم لقيام هيئات دعم المشاريع الصغيرة وهيئة تنمية الصادرات بتحقيق الأهداف التي أحدثت من أجلها من خلال العمل المنظم في الحاضنات والتراخيص الممنوحة لها ولتوفر البيانات والمعلومات الصحيحة لدى الحاضنة عن الحرف ومستلزماتها وعن الحرفيبن .أيضا تحقق الحواضن المناخ الملائم للحرفيين لتطوير اختراعاتهم وابتكاراتهم من خلال وجود مركز الأبحاث الحرفية في الحاضنة والذي ينسق مع المؤسسات العلمية والبحثية في القطاع العام ثم ربط المجدي منها بالاستثمار .و تهيئ الحواضن الحرفية من خلال وجود المراكز التجارية بها تأمين المواد الأولية اللازمة لعمل الحرفيين دون الوسيط التجاري وبأسعار أقل بكثير من أسعار المستورد الذي يبيعها للتاجر لتصل أخيرا للمنتج حيث يقوم المركز التجاري بالحاضنة بتجميع طلبات الحرفيين لجعلها تحصل على أسعار تنافس أسعار المستورد.و أشار السيد طلعت إلى أن تبادل المعلومات بين خبراء الحرف أدى إلى كشف معلومات بغاية الأهمية حول مواضيع تتعلق بزيادة القيم المضافة للمنتج الحرفي من خلال التكامل بين الصناعات الصغيرة ومواضيع تتعلق بمواد أولية وطنية استراتيجية كالأخشاب والمعادن والجلود يتم هدرها وبمئات الملايين سنويا الأمر الذي يؤدي إلى زيادة أسعار كبيرة في المنتجات الحرفية بالإمكان من خلال تعليمات بسيطة وتشابكات حكومية مجدية ستؤدي إلى تخفيض أسعار المنتجات الحرفية بنسب كبيرة وتأمين موارد كبيرة للدولة بذات الوقت .و عن قسم الطفل الحرفي قال السيد طلعت : ان قسم الطفل الحرفي و مركز الأبحاث الحرفية وربطه بالمؤسسات العلمية والبحثية كان له أهمية كبيرة في تنمية المواهب وصقلها ورفد القطاع العام والخاص بالكفاءات الخبيرة اللازمة لصناعة اقتصاد وطني قوي..و عن آفاق التعاون مع جمهورية التشيك قال السيد طلعت بأن التشيك دولة صديقة و يسعدنا التعاون معها و يمكننا مثلا إنشاء ” البيت التشيكي ” في الحاضنة يتم من خلاله تسويق المنتجات التشيكية في بلدنا و تسويق منتجاتنا في جمهورية التشيك الصديقة و يسعدنا استقبال رجال الأعمال و الشركات التشيكية الراغبين بالتعاون معنا ونعلن استعدادنا الكامل للتعاون معهم و الاستفادة من الميزات الضريبية الممنوحة للحاضنة بموجب القوانين السورية .
