Jak už jsme zde několikrát rozebírali, vztah Kurdů a Damašku je v rámci syrského konfliktu poměrně komplikovaný. Obě strany zároveň vědí, že jedna s druhou musí v nejednom více či méně strategickém ohledu tak či onak počítat. Chápání celé věci je u českého čtenáře přitom pořád tak trochu schematické: zatímco Kurdi se v jeho asociacích občas stále ještě halí do romantické aury příběhu o dobráckých hrdinech vržených do samého středu běsnícího pekla, je centrální vláda nejednou ztotožňována s vychytralou kmotrou liškou, jež tu zavile obchází, tu neváhá seknout drápem. Představy o tom, jak mohou vypadat oboustranné kontakty – neřku-li rozhovory – pak nejednou čerpají ze zřídel této ne vždy přesné imaginace, přičemž galimatyáš ještě větší možná panuje, pokud jde o čtenářovu orientaci ve vzájemných vztazích i organizačních provázanostech severovýchodních (a zejména Kurdy konsolidovaných) politických i paramilitárních entit.
I z těchto důvodů jsme o rozhovor požádali spolupředsedajícího Syrského demokratického výboru (případně „Parlamentu“ resp. „Zasedání“ demokratické Sýrie apod.) pana Rijáda Dirára. Toho jsme na Rebuildsyria.cz poprvé zmínili v komentáři k prvnímu („historickému“) setkání představitelů Výboru (zastupujícího zájmy severovýchodních syrských entit, které se v průběhu konfliktu sdružily v boji proti teroru a z velké části byly konsolidovány právě kolem a za pomoci tamních Kurdů) a předních aktérů současné syrské politiky, k němuž došlo minulý týden v Damašku.
Dané jednání představuje první hmatatelný projev vůle obou stran zasednout ve větším formátu k jednacímu stolu. Jsme proto rádi, že se Rijáda Dirára podařilo „vyzpovídat“ osobně a je nám ctí se o celý výstup podělit s našimi čtenáři.
Pane Diráre, děkujeme, že jste si udělal čas na rozhovor s námi. Můžete popsat své pocity ze současného vývoje v Sýrii? Jak se vyrovnáváte – ve vztahu k Vaší pozici a tomu, co reprezentujete – s relativně velkou odpovědností, kterou máte ve vyjednáváních o co nejlepších podmínkách pro budoucí životy lidí, zvláště s ohledem na to, že Syrský demokratický výbor (tj. MSD, případně „MASAD“; Madžlis Súrijá ad-dímuqrátíja, v angl. SDC, Syrian Democratic Council) reprezentuje různá etnika na syrském území?
MSD na své třetí konferenci jednal o politickém řešení současné situace a o naší další strategii. V rámci této strategie nám jde o vzájemné porozumění a spolupráci. Co se týče mé úlohy zmocněnce pro tyto snahy, věřím, že můj osobní charakter a intelektuální orientace přirozeně tíhnou k dosažení míru a proto působím v MSD a Syrských demokratických silách (SDF), které bránily naše území a zbavily jej terorismu v zájmu zajištění míru a života. Je to náš společný projekt a náš společný sen, proto na něm participuji. Sýrie neskutečně trpěla a prošla tím, co osobně nazývám „tragédií naší doby“. Každého člověka, který má svědomí, se musí dotýkat, co se děje Sýrii a Syřanům, vyhánění, vraždění, destrukce. Je nutné tuto tragédii ukončit a je povinností všech uvažovat o tom jak.
S jakými očekáváními jste šli do prvních přímých rozhovorů s Damaškem na nejvyšší úrovni, které se odehrály minulý týden? A do jaké míry se tato očekávání naplnila?
Do aktuálních rozhovorů jsme nešli s nikterak velkými očekáváními, neboť oběma stranám bylo jasné, že jde prozatím o fázi vzájemného „oťukávání“ a seznamování se se stanovisky toho druhého. Šlo o to zjistit, na čem by mohla být shoda. Setkání v Damašku tak bylo o dialogu, nikoliv o dohodě, a dialog dospěl k tomu, že dohody může být dosaženo pouze skrze kompetentní výbory, protože témat, na kterých se musíme shodnout, je mnoho a jsou velmi rozmanitá. Začínají otázkou služeb a končí politickými, ústavními a správními záležitostmi. V principu shledávám výsledky, jichž jsme dosáhli, přijatelné.
Jak dlouho trvaly přípravy na návštěvu zástupců MSD v Damašku a jaké byly základní podmínky (organizační, strategické atd.)? Máme na mysli, jak rozhovory v praktické podobě vypadaly?
Nebyla příliš potřeba se připravovat, protože mezi výzvou prezidenta Asada k dialogu a jednáním a začátkem těchto jednání neuplynulo více jak dva měsíce. Naši lidé byli na takové setkání připraveni, přestože nelze zatím hovořit o hmatatelných výsledcích. Bylo to první setkání a očekáváme, že se v brzké době odehrají další.
Delegace MSD se setkala s řadou politických figur, které mají bezpochyby silné slovo ve vztahu k syrské vládě. Byla všechna tato setkání dopředu připravena, nebo se alespoň část z nich odehrála „spontánně“? Mluvili s Vámi někteří politici o přípravě těchto setkání nebo zaznamenali jste určitý „formální“ přístup během nich?
Dohoda o našem pozvání do Damašku proběhla skrze naše speciální oddělení. Diskutovalo se o složení delegace, která pojede. Věci probíhaly vcelku přirozeně. Chtěli jsme reprezentovat všechny složky a etnika a chtěli jsme zastoupení všech skupin, s nimiž máme alianci v oblastech naší působnosti. Proto byla delegace velmi rozmanitá. Byli v ní Syrijci, Arabové, Kurdové a také zástupci nejrůznějších stran. Celkový dojem ze setkání v Damašku byl pozitivní a je v budoucnu na čem stavět.
Jaké požadavky mají v současnosti pro MSD přednost? Resp. máte seznam priorit, přes které pro Vás a Vaše spojence „nejede vlak“ bez ohledu na postoj syrské vlády? Víte nebo alespoň předpokládáte, co vláda v Damašku chce od MSD? Jaké jsou limity, a myslíte, že je Damašek připraven poskytnout MSD, co požaduje?
Co chce Damašek, je návrat před rok 2011, což je pro nás mimo diskuzi. Jak události před osmi lety, tak i to, co následovalo, neumožňují, aby se Sýrie vrátila do stavu, v jakém byla. To by byl návrat tyranie a dokonce ještě v horší podobě. Syřané se změnili a všichni začali uvažovat odlišně. Co chceme od Damašku, jakmile válka odloží své břímě, je větší otevřenost a odklon od centralismu, který může za naše problémy, a směřování k demokracii. Trpěli jsme extrémní tyranií ze strany úzké elity a jedné strany. Přestože ústava z roku 2012 zrušila monopol Socialistické strany arabské obrody (BAAS, Hizb al-baʽth al-arabí al-ištirákí), tak tato strana bohužel zůstala vládnoucí, dominantní, vlivnou a přítomnou ve všech strukturách státu. Bohužel jsme se nesetkali se skutečným partnerstvím, které by znamenalo, že se na chodu společnosti a států podílejí všichni občané a jejich reprezentanti ze všech stran. Takovou změnu požadujeme jako řešení a nechceme, aby ti, kdo způsobili současné problémy, znova roztočili kolo násilí v Sýrii.
Váš výbor je politickým křídlem ozbrojených SDF – kdo Vás podporuje financemi a zbraněmi?
Pravda je taková, že na počátku byl počet zbraní velmi omezený a stačily pouze na obranu před útoky ze strany Džabhat an-nusra, která působila kolem oblasti Rás al-Ajn (Hasaka) a začala pronikat s pomocí tureckých sil. Těmto fundamentalistickým elementům se tehdy čelilo jen za pomoci lehkých zbraní. Obranná situace se začala proměňovat díky utvoření Lidových obranných jednotek (YPG) a Ženských obranných jednotek (YPJ) a organizací skupin uvnitř regionu Džazíra. Pak přišla bitva o Kobani a ofenzíva Islámského státu a také unilateralismus kvůli kterému nezasáhl ani syrský režim, ani ruské síly, se kterými jsme byli spojenci. To přimělo koaliční síly, aby intervenovaly a poskytly nám zbraně a podporu, takže Kobani zvítězilo. Tam začalo skutečné spojenectví a aliance pro konfrontaci Islámského státu a terorismu a s tím spojené dodávky zbraní. Zde je jejich zdroj.
Na severovýchodě Sýrie došlo k obrovskému vysídlování obyvatelstva. Jaká opatření jste přijali, abyste zastavili tragédii, která dopadla na lidi v těchto oblastech?
Vysídlování probíhalo do našeho regionu a ne z něj. Lidé ze zasažených oblastí prchali k nám, což v mnoha ohledech způsobilo krizi. Naši lidé se s nimi dělili o chleba. Samospráva díky svým zkušenostem nakonec zvládla situaci dobře a poradila si v rámci svých zdrojů, přestože byla v obležení. Dokázala pomoci ne méně než dvěma milionům vysídlenců. V současnosti s nimi žijeme a čekáme na politické řešení konfliktu.
Souhlasili s Vaší cestou do Damašku Američané a Rusové? A jak se díváte na tureckou přítomnost v Sýrii?
Setkání a jednání s damašskými představiteli bylo naší politickou vůlí a součástí naší politické strategie. Vycházelo ze základní myšlenky, na níž je MSD ustaven. Ostatně mottem naší třetí konference bylo „Politickým řešením směrem k demokratické a decentralizované Sýrii!“. Čili nebyly tu žádné vnější vlivy. Nicméně pochopitelně rozumíme politické orientaci silných zahraničních aktérů, kteří mají své zájmy v Sýrii. Je nám jasné, že je zcela zásadní dospět k politickému řešení namísto válečné konfrontace.
Je možné říci, že MSD je optimální zastřešující organizací, přinejmenším pro většinu entit na severovýchodě? Nebo je zde nějaká další obdobná organizace, která by Vám konkurovala?
Systém, který byl ustaven v regionu Džazíry, má svůj počátek u vůdčího uskupení v těchto oblastech, kterým je Strana demokratické unie (PYD). Ta rozumně odhadla situaci a byla součástí Národního koordinačního výboru (NCC). Pak se ale NCC obrátil směrem k zahraničí a postavil se po bok exilové opozice, což nebylo přijato z důvodu zahraničních tlaků na tuto opozici. Situace se proměnila, PYD ovládla situaci doma a spolu s dalšími utvořila MSD se záměrem orientovat se na domácí řešení. MSD je tak druhým politickým projektem a zastřešením pro Syrské demokratické síly (SDF), které postupovaly v osvobozování oblastí od Islámského státu a při tom mnohé zakusily. Pomoc, která přišla po bitvě o Kobani od koaličních sil a uzavření spojenectví s nimi nám umožnily jít dál a vydobývat svobodu pro lid tohoto regionu a sjednotit jej v rámci samosprávy. Za tím stojí obrovské konstruktivní úsilí všech zúčastněných, ne nějakých konkrétních jednotlivců. Já i má kolegyně paní Ilhám Ahmad, která je spolupředsedkyní MSD, jsme součástí těchto aktivit a pevně v ně věříme. Když jsme byli vybráni, padla na nás velká odpovědnost, kterou je pro nás čest nést.
Dokážete si představit nějakou podobu rozumného uspořádání ve vztahu s Damaškem a domníváte se, že obě strany jsou připraveny přistoupit na rozumné kompromisy? Nebo přesněji: chápou v současnosti obě strany stejně sousloví „rozumný kompromis“?
Doufáme, že dospějeme ke kreativnímu a konstruktivnímu řešení, a budeme se usilovně snažit dosáhnout shody. Jsme otevřeni politickému řešení, které obnoví čest a svobodu Syřanů a zabrání jejich vykořisťování a tyranii ze strany centrální moci. Syrská vláda tudíž musí být přístupná a poučit se z naší zkušenosti v systému samosprávy a v oblastech osvobozených od Islámského státu. Dokázali jsme, co by dokázal jen málokdo. V době, kdy se syrský stát hroutil pod útoky Islámského státu a dalších fundamentalistů, my jsme postupovali, bojovali a vyháněli jsme tyto teroristické skupiny.
Myslíte – pokud by se nepodařilo najít řešení v podobě dlouhodobého uspořádání –, že je zde možnost uzavřít s Damaškem alespoň dočasně strategickou alianci či přinejmenším spojenectví? Pokud ano, jaký by mělo účel, nebo spíše, máme-li být upřímní, proti komu by v případě potřeby bylo namířeno?
Naším cílem je Sýrie coby jeden sjednocený stát. Nechceme uvažovat o „spojenectví“ ve smyslu separátních správ jednotlivých regionů. Chceme jeden stát, který bude mít svá suverénní centra či suverénní ministerstva, jež budou vládnout zemi a regionům. Aby v jednotlivých centrech či regionech byly správní síly schopné je řídit pozitivně a nezávisle. K tomu vyzýváme v rámci našeho „decentralizačního projektu“. V něm se můžeme spojit a budovat sjednocenou Sýrii. Tento projekt funguje v různých zemích světa pod názvem federalismus. Protože však s tímto termínem mají problém někteří syrští politologové, rozhodli jsme se náš projekt označit jako „decentralizovanou demokracii“.
V souvislosti s poválečnou obnovou Sýrie a přáním českých a slovenských firem na ní participovat se chceme zeptat, zda se domníváte, že již nastal čas dívat se po konkrétních firmách a zda má MSD zájem o ekonomickou spolupráci se zahraničními společnosti během této fáze?
Mluvit o obnově je zatím předčasné. Dokud nebudeme mít dohodu, nemůžeme nic rozhodovat. Obnova země a účast na ní je velmi složité téma, do kterého budou vstupovat mezinárodní síly. Až se rozjede, otevřeme v oblastech, kde budeme mít slovo, náruč všem těm, kdo nám pomáhali a poskytovali nám skutečnou službu. To bude ale až po dohodě a s počátkem politického řešení.
Na které oblasti obnovy by se dle Vás měly české a slovenské firmy orientovat v krátko-, středně- i dlouhodobém horizontu v severovýchodní Sýrii? Jak nejlépe hledat dobré společnosti pro spolupráci ve Vašem regionu?
Myslím, že nejlepší cestou, jak navazovat partnerství, je, aby se firmy či jejich zástupci přijeli do regionu přímo podívat. Tak nejlépe uvidí, o co bude v průběhu rekonstrukce zájem.
Jaké máte s MSD nejbližší plány? Co je motorem jeho práce a jaké budou příští kroky, co se týče vnitřních záležitostí?
MSD se v současnosti koncentruje na druhé kolo rozhovorů, do kterého chceme jít pod heslem „Syrsko-syrský dialog“. Proběhne brzy a bude mít širší záběr. Chystáme pomocný výbor, jehož úkolem bude komunikovat se všemi politickými silami v Sýrii, abychom zformovali společnou vizi politického řešení a čelení problémům, a abychom pro Sýrii narýsovali budoucí obrysy.
Jaký postup zvolíte ve vztahu k vyjednávací strategii vůči vládě v Damašku?
Nejlepší bude začít jednat o tématu služeb, neboť na něm lze budovat vzájemnou důvěru a také důvěru občanů, že výsledky jednání budou v jejich prospěch. To je zásadní, protože budeme potřebovat podporu lidí během každého kroku, který podnikneme se syrským režimem, aby se do našich regionů vrátila harmonie a mír.
Co podle Vás může Damašek a MSD v budoucnu prakticky udělat pro celou Sýrii ve smyslu jednoho národa?
Jediný způsob, jak můžeme žít v Sýrii coby jeden velký národ, je, že budeme na prvním místě věřit v naši Sýrii a věřit v to, že jednotlivé národnosti v ní žijící mají právo na své sebevyjádření v souladu s koncepcí lidských práv definovaných mezinárodní komunitou. Z ní vyvozujeme, že národ je společný kulturní koncept, v jehož rámci panuje diverzita tvořící obrazně řečeno zahradu seskládanou z rozmanitých květin.
Co je nejlepší pro budoucnost Sýrie a jakou úlohu má mít její reprezentace v MSD? Dokážete si představit společnou budoucnost, a pokud ano, na jakých by měla stát základech?
Základem je diverzita a pluralismus, nechceme jednostrannost. Přejeme si kreativní intelektuální rozmanitost a přejeme si v naší zemi svobodu myšlení beze strachu. Věříme v nezávislého jednotlivce a jeho právo vyjádřit svůj názor. Věříme v jednotlivé komunity a právo na jejich kulturní projev za všech okolností. Proto chceme pro Sýrii demokratickou budoucnost, jíž dosáhneme skrze decentralizované uspořádání státu.
Chcete závěrem vzkázat něco speciálního českým a slovenským čtenářům našich stránek?
V minulosti jsme byli s našimi českými přáteli vždy ve shodě. Dokázali jste spolu se svými bratry Slováky dospět k vzájemnému přijetí a koexistenci dvou paralelních systémů, aniž by došlo k hlubokým neshodám a destruktivní atmosféře, to vše díky pochopení. Pochopení je životní cestou. Je tím, co chceme v Sýrii. Zkušenost Československa je pro nás vzorem při řešení našich problémů. Dokázali jste překonat samovládu jedné strany, která Vás omezovala. Nyní jste svobodní. Panuje u Vás konsenzus, díky kterému můžete pro svou zemi dosáhnout skvělých výsledků. Musíme následovat Vaši zkušenost a poučit se z ní.
الرئيس المشترك لمجلس سورية الديمقراطية رياض درار: لقاؤنا بدمشق هو حوار لجس النبض حول ما يمكن الاتفاق عليه مستقبلاً
درار: استبدلنا مصطلح الفيدرالية بمسمى “اللامركزية الديمقراطية”
درار: نريد دولة واحدة لها وزارات سيادية تحكم البلد وللمناطق قوات أو إدارات مركزية أو فرعية قادرة على أن تديرها بشكل إيجابي ومستقل
في ظل التطورات السياسية بالملف السوري شهدت العاصمة السورية دمشق حركة سياسية بارزة جاءت من قبل مجلس سورية الديمقراطية الجناح العسكري لقوات “قسد ” قوات سورية الديمقراطية كان لتلك الزيارة أصداؤها الإيجابية والسلبية وللحديث عن نتائج تلك الزيارة والخطط المستقبلية حول سورية والحل السياسي أجرى موقع Rebuildsyria.cz حواراً خاصاً مع رياض درار، الرئيس المشترك لمجلس سوريا الديمقراطية
سيد درار، أشكركم على إتاحة الفرصة لإجراء هذه المقابلة مع موقع Rebuildsyria.cz يداية – كيف تصف لنا شعورك وموقفك من الأحداث الحالية في مثل هذا الوضع الاستثنائي الذي تعيشه سورية؟ ومن حيث مهمتك وما تمثله -كيف تتعامل مع المسؤولية الضخمة نسبيا التي تقع عليك من حيث التفاوض على أفضل الظروف لمستقبل الناس خاصة وأن مجلسكم يمثل مختلف العرقيات؟
رياض درار : تحدث مجلس سورية الديمقراطي في مؤتمره الثالث عن الحل السياسي باعتباره مشروعه القادم وعلى أساس هذا المشروع نسعى للتفاهم والتعاون مع لجميع دوري ضمن هذا المشروع العمل كمنسق لمثل هذه الجهود وأعتقد أن طبيعتي الشخصية وتوجهاتي الفكرية تنحو باتجاه السلام كما أن المحيط الذي أعيش وأعمل فيه ” مجلس سورية الديمقراطية وقوات سورية الديمقراطية التي تدافع عن مناطقنا وتطرد الإرهاب كانت تنشد السلام والحياة لذلك مشروعنا مشترك وهذا من أسباب وجودي كممثل لهذا المجلس وللمشروع السياسي الذي نسعى لتحقيقه والذي يحلم فيه كل الموجودين معنا، فقد عانت سورية وأصف ما حدث بها ” بمأساة العصر” لذلك كل شخص يحمل ضميراً حياً لا بد ان يتألم مما يجري لسورية وللسوريين من تشتيت وتهجير وقتل ودمار لذلك يجب وضع حد لهذه المأساة وعلى الجميع أن يفكروا بالخلاص
. ما التوقعات التي جئتم بها في أول محادثات رفيعة المستوى مع دمشق الأسبوع الماضي، وإلى أي مدى استوفت الاجتماعات هذه التوقعات؟
رياض درار : بالنسبة لتوقعاتنا لما جرى من محادثات حقيقة لم نتوقع الكثير لأن الطرفين كانا يفكران بأن المسألة الآن هي مرحلة استكشاف وتصورات لكل طرف بمعنى أن اللقاء بدمشق كان لجس النبض لما يمكن أن يتم الاتفاق عليه ولذلك ماجرى بدمشق هو حوار وليس اتفاق وخلص الحوار بنتيجة أن الاتفاق لا يمكن أن يكون إلا عبر لجان مختصة لأن المسائل التي يجب الاتفاق عليها متعددة ومتنوعة تبدأ بالخدمات وتنتهي بالمسائل السياسية والدستورية والإدارية، بالنسبة للنتائج التي تحققت مبدئياً أرى بأنها مقبولة.
كم من الوقت استغرقت عملية التحضير لهذه الزيارة التي قام بها ممثلو المجلس وما هي المتطلبات الأساسية لها (التنظيمية والاستراتيجية وغيرها)؟ أعني: كيف جرت هذه المحادثات في الوقت الحالي وبالشكل الذي كانت عليه؟
رياض درار : لم يكن هناك حاجة للتحضير خلال الفترة الماضية لعقد هذا الحوار لأنه بين دعوة الرئيس الأسد للحوار والتفاوض وبين بدء هذه المفاوضات لم يمضي أكثر من شهرين وهذا يعني بأن النفوس كانت مستعدة لمثل هذا اللقاء وإن كان لم يعطي النتائج منذ أول جلسة ونتوقع أن يكون هناك لقاءات أخرى مستقبلاً.
قابل وفد مجلس سورية الديمقراطي العديد من الشخصيات السياسية التي لديها بالتأكيد كلمة هامة نيابة عن الحكومة السورية. هل تم إعداد كل هذه الاجتماعات مقدمًا، أو هل حدث بعضها على الأقل تلقائيًا؟ هل بحث بعض الساسة شفهياً معك التحضير لهذه الاجتماعات، أو هل لاحظتم أسلوبًا “رسميًا” نوعًا ما بطريقة التحضير للاجتماع مع الوفد؟
رياض درار : نحن في الداخل لدينا إدارة يمكن التواصل معها وبناء على ذلك جرى الاتفاق حول الدعوة وتمت المناقشة عن شكل الوفد الذي سيذهب لدمشق وسارت الأمور بشكل طبيعي رغبنا أن نمثل جميع المكونات والعرقيات لأننا ننشد المشاركة مع المجموعات التي لدينا حلف معها في المناطق التي نتواجد بها لذلك كان الوفد منوع سرياني وعربي وكردي ومن أحزاب أيضاً متنوعة وكان الانطباع حول اللقاء بدمشق إيجابياً ويمكن البناء عليها مستقبلاً.
ما المطالب التي يريدها المجلس الآن أكثر؟ أو: هل هناك أي قائمة من الأولويات “تلتزم أنت وحلفاؤك بالفعل بمتطلبات” بغض النظر عن تنفيذها او الموافقة عليها من قبل الحكومة السورية؟ هل تعرف (أو على الأقل هل تفترض) ما الذي تريده حكومة دمشق، فيما يتعلق بمجلس سورية الديمقراطي؟ هل هناك أي حدود وهل تعتقد أنهم مستعدون للعمل على منح مايريده المجلس من مطالب؟
رياض درار: ما تريده دمشق هو عودة الحالة السورية إلى ما قبل عام 2011 هذا الأمر بتوقعنا خارج عن الممكن، لأن ما حدث منذ ثماني سنوات لا يجعل سورية قادرة على العودة كما كانت إلا إذا كان الاستبداد يرغب بالعودة بشكل أشرس مما كان عليه.
السوريون تغيروا والجميع بدأ يفكر بطريقة تختلف عن الإدارة المركزية ما نريده من دمشق مزيد من الانفتاح ومزيد من حالي القبول لوجود الإدارة اللامركزية التي تجعل حل مشكلاتنا بعد الحرب أخف وطأة والتوجه نحو الديمقراطية لأننا كنا نعاني من الاستبداد الشديد المتمركز بيد فئة قليلة وحزب واحد وبالرغم من أن دستور عام 2012 قد ألغى الحزب الواحد” حزب البعث العربي الاشتراكي” لكن للأسف مازال هو الحاكم والمسيطر والمؤثر وموجود في جميع مفاصل الدولة وللأسف لم نجد التشاركية الحقيقية التي تعني أن المجتمع والدولة يمكن أن يشاركوا فيها بوجود جميع أبناءها وممثليهم من كافة الأحزاب هذه الحالة التي نطلبها بالتغيير ولا نرغب ببقاء واستمرار من كان سبباً في اندلاع المشكلات لأن يعيد إدارة دورة العنف من جديد في سورية.
بصفتكم الجناح السياسي لقوات سورية الديمقراطية من يدعمكم بالسلاح والمال لحماية المواقع التي تتواجدون فيها؟
رياض درار : حقيقة السلاح في بدايته كان محدوداً مجرد قطع للدفاع عن المناطق من هجمات جبهة النصرة حينما كانت متواجدة في منطقة رأس العين وبدأت بالدخول بمساعدة القوات التركية هذه العناصر الأصولية تمت مواجهتها بأسلحة خفيفة وتم تطوير حالة الدفاع من خلال تشكيل قوات حماية الشعب وقوات حماية المرأة وتنظيم المجموعات داخل منطقة الجزيرة لكن معركة كوباتي والهجمة الداعشية والاستفراد الذي جعل القوات لا تتدخل سواء من قبل النظام السوري أو من قبل القوات الروسية التي كانت حليفة لنا وكنا حلفاء لها، هذا الأمر جعل قوات التحالف تتدخل وتساعدنا وتلقي بالأسلحة والمساعدات حتى استطاعت كوباني أن تنتصر ومن ثم بدأت هذه المساعدات عبر شراكة وتحالف حقيقي لمواجهة داعش والإرهاب ومن هنا انطلق التسليح وهذا هو مصدر السلاح.
حالات نزوح كبيرة شهدتها المنطقة الشمالية الشرقية مالاجراءات التي اتخذتموها للمساعدة في وقف المأساة التي تعرض لها أهالي تلك المناطق؟
رياض درار : حالات النزوح التي شهدتها المنطقة هي إلى المنطقة وليس منها، لأن كل المتضررين من جميع الجهات المحيطة بمناطقنا كان الناس يلجؤون إلى مناطقنا حتى أنهم قد شكلوا أزمة في كثير من المسائل لأن الناس كانوا يتقاسمون معهم رغيف الخبز واستطاعت الإدارة الذاتية نتيجة خبرتها ونضوجها إدارة الوضع والموارد بشكل جيد رغم الحصار المفروض عليها وتمكنت من مساعدة مالا يقل عن مليوني شخص من النازحين إلى المناطق ونعيش معهم حالة من البناء الذاتي بانتظار الانفتاح أكثر بعد الحل السياسي.
هل كان قدومكم إلى دمشق بموافقة أمريكية روسية ؟؟ وكيف تنظرون للتواجد التركي في سورية؟
رياض درار : كان القدوم إلى دمشق والمشاركة باللقاء والتفاوض معها بإرادة سياسية، لأن مشروع السياسي يمثل الفكرة الأساسية التي تشكل على أساسها مجلس سورية الديمقراطي وفي المؤتمر الثالث كان شعار المؤتمر ” الحل السياسي نحو سورية لامركزية ديمقراطية ” وبالتالي لا وجود للتأثيرات الخارجية ولكننا أيضاً نقرأ التوجهات السياسية للدول االخارجية المؤثرة التي لديها مصالح في سورية ونعلم بأنه من الضروري جداً التوجه نحو الحل السياسي بدلاُ من المواجهات الحربية.
هل يمكن القول إن المجلس هو مظلة مناسبة ومثالية لمن تمثلهم، على الأقل الجزء الأكبر من الكيانات “الشمالية الشرقية”؟ هل هناك أي منظمة نظيرة أو مشابهة لمجلسكم وتعمل بشكل منافس لكم؟
رياض درار :بالنسبة لمشروع النظام في المناطق بدءاً من الجزيرة انطلق من خلال حزب رائد في هذه المناطق هو حزب الاتحاد الديمقراطي الذي كان ينظر بحكمة إلى المسارات وكان جزءاً من هيئة التنسيق الوطنية إلا أن مسارات هيئة التنسيق نحو الذهاب إلى الخارج والوقوف بجانب المعارضة الخارجية بشكل غير مقبول بسبب التدخلات الخارجية المفروضة على هذه المعارضة جعل المسار يختلف وبقي حزب الاتحاد الديمقراطي يقود المسارات في الداخل وشكل مع آخرين “مجلس سورية الديمقراطي” بهدف التوجه نحو الداخل وأن يكون الحل داخلي وهذا جعل مجلس سورية الديمقراطي هو المشروع السياسي الثاني وهو مظلة لقوات سورية الديمقراطية حيث تقدم لتحرير المناطق من داعش وعانى منها كثيراً، المساعدات التي جاءت بعد معركة كوباني من قوات التحالف والشراكة مع هذه القوات جعلنا نتقدم وننتصر ونعيد الحرية لأبناء هذه المناطق ونوحدها في إدارة ذاتية كل هذا كان وراؤه جهود بناءة كبيرة لجميع المشاركين وليس لفرد معين وبالتالي سواء كنت أنا أو الرفيقة “السيدة إلهام أحمد” نحن جزء من هذه الفعاليات ومؤمنين بها وحينما تم اختيارنا كان ذلك بناء على مسؤوليتنا التي رضينا أن نتحملها معهم.
هل يمكنك تصور نوع من التسوية الذكية مع دمشق وهل تعتقد أن كلا الجانبين مستعدان للتوصل إلى حلول وسطية ذكية، أو، على نحو أكثر ملاءمة، هل لدى كلا الطرفين نفس الفهم لماهية “التنازلات الذكية” في ظل الأوقات الراهنة؟
رياض درار : ما نتمناه أن تكون هناك حلول خلاقة وبناءة وسنقدم جميع التوافقات التي توصلنا لهذه النتائج وأيدينا مفتوحة للحل السياسي الذي يعيد للسوريين كرامتهم وحريتهم ويمنع عنهم استئثار المركز أو استبداده وبالتالي على الحكومة السورية أن تكون بمثل هذا الانفتاح وأن تتقبل كيف تتعلم من تجربتنا ضمن نظام الإدارة الذاتية والمناطق المحررة من داعش فقد قمنا بأعمال لم يستطع الكثيرون القيام بها وفي وقت كانت الدولة تتراجع أمام الهجمات الداعشية وهجمات الأصوليين كنا نحرز تقدماً ونحارب ونطرد هذه المجموعات الإرهابية
. هل تعتقد أنه إذا لم يكن هناك حل مباشر على المدى الطويل، يمكن تشكيل تحالف استراتيجي و / أو شراكة إستراتيجية على الأقل بشكل مؤقت مع دمشق؟ إذا كانت الإجابة بنعم، لأي غرض أو -بصراحة -ضد من (إذا دعت الحاجة)؟
رياض درار : هدفنا أن تكون سورية دولة واحدة موحدة ولا نريد التفكير بمسألة الشراكة بمعنى الإدارة المنفصلة للمناطق إنما نريد دولة واحدة لها مراكز سيادية أو وزارات سيادية تحكم البلد وللمناطق قوات أو إدارات مركزية أو فرعية قادرة على أن تديرها بشكل إيجابي ومستقل، هذا ما ندعو إليه في مشروع اللامركزية يمكننا أن نسير معاً لبناء سورية موحدة، بهذا المشروع الموجود في عدة دول من العالم تحت إسم الفيدرالية ومع ذلك بالنسبة لنا لكون هناك خلاف حول مصطلح أو تسمية ” الفيدرالية” بين المثقفين السياسين السوريين نقبل أن نسمي المشروع باسم ” اللامركزية الديمقراطية”.
في ظل عملية إعادة الاعمار وسعي الشركات التشيكية والسلوفاكية للمشاركة في إعادة اعمار سورية هل هناك وقت بالفعل لبدء البحث عن الشركات وهل لدى مجلسكم اهتمام بالعمل الاقتصادي والتعاون مع الشركات الأجنبية للمشاركة بإعادة اعمار سورية؟
رياض درار : في مسألة الاعمار الأمر سابق لأوانه لا نستطيع أن نقرر دون أن يكون هناك اتفاق، الاعمار مسألة معقدة والمشاركة فيها مسألة تتدخل فيها القوى الدولية وحينما يبدأ العمل سنمد أيدينا لكل من يساعدنا ويقدم لنا خدمات حقيقية في المناطق عندها سيكون لنا قرار بعد الاتفاق وبعد البدء بالحل السياسي.
. ما مجالات إعادة الإعمار التي يمكن أن تراها أفضل الفرص للشركات التشيكية والسلوفاكية في المدى القريب والمتوسط والطويل في شمال وشرق سوريا؟ ما أفضل طريقة للبحث عن الشركات / الشركات الجيدة في منطقتك وهل هناك أي طريقة للاستفادة المتبادلة من الشراكة مع مجلسكم؟
رياض درار : في مسألة الشراكة مع الشركات الأجنبية لابد من وجود عروض وأعتقد أن أفضل طريقة للعروض تكون من خلال زيارات تقوم بها الشركة أو ممثلين عنها إلى المنطقة وتقديم رؤية للمصالح بناء على التصورات لإعادة تشكيل المناطق وإعمارها من جديد.
ما خططك الحالية فيما يتعلق بالمجلس؟ كيف تسير الأمور فعليًا، ما هي القوة الدافعة لعمل المجلس وما هي الخطوات التالية التي سيتم اتخاذها داخليًا؟
رياض درار : يسعى مجلس سورية الديمقراطية الآن للقاء ثاني تحت عنوان حوار سوري 0 سوري سيكون أوسع وخلال فترة قريبة نقوم بإعداد لجنة للمتابعة وللدعوة والتواصل مع جميع القوى السياسية في سورية لنبني تصوراً مشتركاً في الحل السياسي وفي مواجهة المشكلات ورسم خطوط المستقبل في سورية .
. ما الخطوات (الخطط والإجراءات الحقيقية) التي سيتم اتخاذها من حيث إجراءات التفاوض مع حكومة دمشق؟
رياض درار : أفضل طريقة للتفاوض وإنجاز الأشياء هو البدء بالقضايا الخدمية لأن هذا يزرع الثقة بين الأفراد والجماعات وتجعل المواطنين يثقون بان النتائج ستكون لصالحهم وسيؤيدون هذه الخطوات لأننا بحاجة لتأييد الناس بكل خطوة ننشدها مع النظام السوري لإعادة الوئام والسلام للمناطق.
ما الخطوات التي تعتقد أن دمشق وكيانكم يمكن أن تتخذها في المستقبل من أجل سوريا ككل، كأمة واحدة؟
رياض درار : الطريقة الوحيدة التي تجعلنا نعيش كأمة واحدة في سورية هي أن نؤمن بسوريتنا أولاً وأن نؤمن بأن القوميات الموجودة فيها لديها الحق في أن تعبر عن ذاتها إلى درجة ما قررته حقوق الإنسان في المنظمة الدولية والتي نستخلص منها أن الأمة هي مفهوم ثقافي مشترك للتنوعات الموجودة التي تشكل حديقة ورود متنوعة
برأيك مالأفضل لمستقبل سوريا وماذا عن مستقبل من تمثلونه في المجلس؟ هل يمكنك أن تتخيل هذا المستقبل كواحد مشترك، وإذا كان الجواب نعم، بناء على أي أساس؟
رياض درار : التنوع والتعدد قاعدة إسانية ولا نريد قاعدة واحدة لنا نبحث عن تنوع فكري خلاق ونبحث عن حرية فكرية داخل بلدنا دون خوف وأن نؤمن بالفرد ومن حقه التعبير عن رأيه واستقلاليته ونؤمن بالجماعة أن تعبر عن مضمون ثقافتها بجميع الحالات التي تستوجبها هذه التعبيرات ومن هنا ننشد لسورية مستقبلاً ديمقراطياً حقيقياً عبر البناء الللامركزي للدولة.
. هل هناك أي شيء ترغب في قوله إلى القراء التشيكيين والسلوفاكيين على موقعنا؟
رياض درار : كنا وأصدقاؤنا التشيكيون دائما على خط الرؤية في مرحلة سابقة، واستطعتم أن تنتقلوا مع أبناء بلدكم السلوفاكيون من القبول المشترك والتعايش على منظومتين متوازيتين دون ان يحدث بينكم خلافاً شديداً ولا حروياً مدمرة إذا التفهم والتفاهم هو وسيلة للحياة وهذا ما نطلبه في سورية تجربة جمهوريتكم السابقة تشيكوسلوفاكيا هي قدوتنا في حلول المشكلات التي استطعتم أن تتجاوزوا فيها عصر الحكم الفردي الحزبي المقيد لحركتكم أنتم الآن أحرار لديكم توافقات كثيرة تستطيعون من خلالها أن تصلوا لنتائج مفيدة لبلادكم علينا أن نقتدي بتجريتكم وان نتعلم منها.
